حجیت مفاد فرازهای مستقل قرآن؛ رهیافتها و زمینهها (مطالعه موردی، آیه 189 بقره)

قرآن، کتاب هدایتی است که به‌دلیل جاودانگی، محدودۀ خطابش منحصر به مردمان عصر نزول نیست. احادیث معصومان علیه‌السلام با جایگاهی که در تفسیر قرآن دارند، اصطیاد پیام‌های ماندگار این کتاب را هموار می‌سازند. این مهم در تفسیر فرازهایی همانند «وَ اتُوا البُیُوتَ مِن اَبوابِها» که مستقل از بستر تاریخی زمانۀ نزول، بر معنای دیگری هم دلالت دارند، بروز نموده و زمینۀ توجه بسیاری از مفسران نسبت به قاعدۀ «حجیت مفاد فرازهای مستقل قرآن» را تدارک دیده است. باور به مَثَل بودن این فراز و گرایش تفسیری برخی مفسران از دیگر عواملی است که زمینه‌ساز نگاه استقلالی به این جمله است. نوشتار حاضر با تحلیل دیدگاه‌های گوناگون، ضمن اثبات معناداری فراز مذکور در خارج از سیاق آیۀ 189 بقره، نشان می‌دهد تفسیر روایات بر پایۀ استقلال مفاد آن، قاعده‌ای تفسیری و عملاً آموزشی برای مفسران است.

The Essence of Revelation and Language of Quran from the Viewpoint of Avicenna

Revelation is hidden intimation of an intellectual matter in wakefulness which is inspired by the angel of revelation or active intelligence to the heart of a prophet when he reaches to the level of miracle in the triple powers of theorey, practice and imagination. What prophet receives by heart and intellect from invisible world is conveniently appeared by imagination in his common sense and feeling in the form of hearing and allegory. Avicenna believes that allegorical interpretation of Quranic verses is revealed by the language of code, allusion and exaggeration. Concerning God’s similar attributes, Avicenna has faith in the language of participation in meaning and suspicion. He maintains that Quran’s language in describing the forms of other world and blessings of heaven dwellers is figurative and metaphor. Molla Sadra remains strongly opposed to these ideas. Revelation is hidden intimation of an intellectual matter in wakefulness which is inspired by the angel of revelation or active intelligence to the heart of a prophet when he reaches to the level of miracle in the triple powers of theorey, practice and imagination. What prophet receives by heart and intellect from invisible world is conveniently appeared by imagination in his common sense and feeling in the form of hearing and allegory. Avicenna believes that allegorical interpretation of Quranic verses is revealed by the language of code, allusion and exaggeration. Concerning God’s similar attributes, Avicenna has faith in the language of participation in meaning and suspicion.