بررسی مبانی رویکرد غزالی به زبان عرفانی وحی

غزالی متاثر از تمایلات عارفانه خود، تنها زبان عارفان را کاشف از معانی حقیقی الفاظ و گزاره‌های وحیانی می‌داند. ما در این پژوهش بر آنیم تا مبانی این دیدگاه را تبیین نماییم: وی براساس مبنای وجودشناختی خود، عالم شهادت را به‌مثابه مثال یا حتی سایه عالم غیب معرفی می‌نماید. در بررسی مبنای معرفت‌شناختی غزالی، ارزیابی وی از ابزارهای معرفتی انسان و قلمرو دلالت آنها حکایت از آن دارد که به‌مدد شهود عرفانی می‌توان در مرتبه روح قدسی نبوی به فهم حقیقی سخن خدا و حتی مشارکت در نبوت توفیق یافت. در مبنای انسان‌شناسانه غزالی، «قلب» آدمی محل اشراق تمامی علوم ملکی و ملکوتی و مُدرک وحی و الهام است و «خیال» نیز در انسان، قوه انتزاع حقایق ملکوتی از صور مثالی است. غزالی بررسی خود درباره ساختار قرآن و علوم مندرج در آن را بر مبنایی عرفانی استوار می‌سازد. به‌علاوه، وی بر مبنای تناظر مراتب جهان، انسان و قرآن بر این باور است که انسان واجد صورتی مختصر از جهان و مشتمل بر مراتب عوالم ملک و ملکوت است. از سوی دیگر، قلب آدمی قابلیت دارد تا با سلوک عارفانه خود، جمیع علوم را که مندرج در قرآن نیز می‌باشند شهود نماید و بدین طریق به فهم قرآن و نیز افعال الهی در جهان نائل آید.

The studying bases of Ghazali’’’’s approach to mystical language of revelation

Ghazali qualify only the language of mystics as the revealer of real meanings of the religious words and statements, affected by own mystical inclinations. We want in this inquiry explain the bases of this view. He presents the sensible word as the image or even the shadow for invisible world, according to own ontological basis. In the studying Ghazali’’s epistemological basis, his evaluation about the human’s epistemical instruments and their domain of signification indicate that by means of the mystical Intuition can succeed by the real understanding God’’s word and even participation in prophecy in the level of the prophetic holy spirit. In the Ghazali’s anthropological basis, human’s heart is the place of illuminating the all secular and spiritual sciences and the percipient of revelation and divine inspiration and also, imagination is in the human being, the abstraction faculty of the invisible realities from the apparitional images. Ghazali base his studying about structure of Qur’’an and sciences inserted in Qur’’an on the mystical base. Furthermore, he believes, on the basis of the levels correspondence of human, world and Qur’’an that the human is possessed of a brief form of the world and consisting of the levels of visible and invisible worlds. On the other hand, human’s heart has intuitionability of the whole sciences that inserted in Qur’’an by mystical journey and thus, is succeed to understand Qur’’an and also, Divine acts in world.