بازیابی و بررسی پی‌رفت‌های قصه یونس و ماهی براساس قرآن و روایات اسلامی

قصه یونس و ماهی یکی از داستان‌های جذاب اسلامی است که بخش‌هایی از آن به شکل پراکنده در قرآن آمده است و اطلاعات افزون‌تری از آن در متن فرهنگ روایی موجود است. با این حال روند روایی داستانی این قصه به شکل محدودی بررسی شده است. مقاله پیش‌ رو با استفاده از ظرفیت‌ اصطلاحات روایت‌شناختی و نه لزوماً روایت‌شناسی به معنای مصطلح و حرفه‌ای آن در ادامه تلاش می‌کند، یک روند روایی زمان‌مند برای داستان یونس و ماهی براساس مفهوم پی‌رفت (سکانس) پیشنهاد دهد. همچنین، علاوه بر تحلیل هر پی‌رفت، به طور مشخص نشان داده خواهد شد که در هر پی‌رفت کدام‌یک از عناصر داستانی شناخته‌شده در کانون توجه قرار گرفته‌اند. در نهایت این مقاله نشان خواهد داد که در پی‌رفت نخست شخصیت‌پردازی یونس و همراهانش صورت گرفته است. در پی‌رفت دوم، نقطه اوج کشمکش یونس میان خدا و خلق برجسته شده است. در پی‌رفت سوم، نقطه کانونی داستان یعنی صحنه‌پردازی گفتگوی یونس با خداوند صورت گرفته است. در نهایت در پی‌رفت چهارم، الگوپردازی و بازنمایی درون‌مایه داستان در کانون توجه بوده است.

Review of Jonah and the Fish’s Story Sequences According to the Qur’an and Hadith

The story of Jonah and the fish, remained its pieces in the Qur’an and Sunna, is among the most exciting Islamic stories. However, it has rarely been studied as a narrative with a focus on its narratological elements. This paper, relying on some professional terms in narrative studies, will attempt to reconstruct a chronological narrative for this story in four sequences. In addition, the paper also sheds lights on the narratological elements which are pivotal in each sequence. Accordingly, it seems that representing the personality of Jonah and his companions is at the canon of attention in the first sequence. In the second sequence, the conflict between Jonah and God, and also with common people is pivotal. The representation of dialog between Jonah and God is at the canon of attention and discussion in the third sequences. Finally, in the fourth sequence, the story deals with how others can learn from this story as a historical pattern.