گونه‌شناسی اهانت به انبیاء؛ پژوهشی در قرآن کریم

در قرآن کریم سرگذشت پیامبران و تلاش آنها برای هدایت اقوامی که به سوی آنها فرستاده شده بودند، به صورت مکرر ذکر شده است. در این کتاب آسمانی یکی از مسائل پرتکرار، برخورد اقوام انبیاء با ایشان است که این رفتارها خالی از اهانت به انبیاء و فرستادگان الهی نبوده است. این آیات نشان می‌دهد که اهانت به انبیاء‌ الهی در امت‌های سابق مساله‌ای فراگیر بوده و هیچ رسول و نبی‌ای از این رفتار ناشایست قوم خود آسوده نبوده است. ازاین‌رو بررسی و گونه‌شناسی اهانت‌هایی که قرآن کریم گزارش کرده است می‌تواند در روشن‌کردن این روش‌های دشمنی و شیو‌ه‌های لازم برای مواجهه با آن موثر باشد. یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد، از میان انواع اهانت‌های صورت گرفته بیشترین اهانت‌ها به موارد زیر تعلق دارد: تمسخر و استهزاء، دروغ‌گو خواندن، تکذیب و افتراء، ساحر و یا سحر زده خواندن، متهم کردن انبیاء به رذایل اخلاقی و عیوب. این امر نشان از آن دارد که دشمنان انبیاء برای مقابله با دعوت ایشان، از روش‌های غیراستدلالی بیشتر استفاده می‌کرده‌اند. مقاله حاضر با استقصا، بررسی و دسته‌بندی گزارش‌های قرآنی و مراجعه به تفاسیر مشهور فریقین تلاش می‌کند تا گونه‌های مختلف این اهانت‌ها و شیوه‌های دشمنان اولیاء الهی را بازشناسی و زمینه طراحی‌ شیوه‌های مواجهه با آن را فراهم آورد.