تربیت انسان در پرتو انسان‌شناسی صدرایی

انسان و شناخت ابعاد وجودی او از دیرباز مورد توجه اندیشمندان حوزۀ دین، اخلاق، فلسفه و عرفان بوده است. در حکمت متعالی صدرایی که با نگاه به رویکردهای دینی، اخلاقی، فلسفی و عرفانی و با هدف تفاهم این مشرب‌ها تبیین شده است نیز این مسئله جایگاهی ویژه دارد. در رویکرد فلسفی ملاصدرا، که بیشتر ناظر به جنبه فراطبیعی انسان و شایستگی‌های اوست، اصل و حقیقت آدمی دارای وحدت و جامعیتی است که نه‌تنها جامع همه مراتب انسانی، حیوانی و نباتی است، بلکه باز‌نمود تمامی حقایق هستی است. در این انسان‌شناسی فراگیر، که تنها با مبانی فکری صدرایی موجه می‌گردد، انسان طیف گسترده‌ای از ضعیف‌ترین مراتب اشیا تا قوی‌ترین را در بر می‌گیرد و می‌تواند با دانش و بینش و اخلاق پسندیده، که در سیر طبیعی حرکت، هویت او را شکل می‌دهد، خود را به کمالات شایسته و مقام جانشینی خدا برساند و البته در صورت کوتاهی، خود را در سیر نزولی قرار داده، گرفتار خسرانی بزرگ خواهد کرد. از آنجا که نوع نگاه افراد به انسان و جایگاه او، در تمامی شئون زندگی آنها تاثیر‌گذار است و به آن جهت می‌دهد، به‌دلیل اهمیت مبانی فلسفی در علوم انسانی، در این مقاله کوشش می‌شود انسان‌شناسی صدرایی به‌مثابه یکی از مهم‌ترین مبانی نظری «تربیت»، با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد و به پیامدهای احتمالی آن در این رابطه اشاره شود.

Human nurture in the Shadow of Sadrai Anthropology

From the distant past, Human and Recognition of his aspects has been considered by thinkers in the field of religion, ethics, philosophy and mysticism, but this issue is very outstanding, from the perspective of Mulla Sadra, who has explained this doctrine with regard to religious, moral, philosophical and mystical approaches. In his philosophical approach, which is more related to the supernatural aspect of human and his competences, the essence and truth of Human has an integrity and unity that includes, not only all the anthropological, the animal and vegetable levels, but it represents  all of  the truths of the being . In this comprehensive anthropology, which is justified only by the intellectual foundations of Sadra, Human embraces a wide range of existents, from the weakest to the strongest and he can lead to his own competencies worthy and the succession of God, through the knowledge, the insight and the morality, which in the natural course of movement, shapes his identity. Of course, if he fail and neglect, he would put himself on a decreasing trend as well as a great losing. Since our conception of human and his position affects in all aspects of our lives and influence our orientation, and  because of the importance of philosophical bases in the humanities, this paper attempts to explore Sadrai anthropology, as one of the most important theoretical bases of "nurture", through descriptive Analytical method, and to point the possible consequences in this connection.