تطورحکمت نبوی از سهروردی تا ملاصدرا

از ویژگی های دور دوم تاریخ فلسفۀ اسلامی که با ظهور حکمت اشراق سهروردی آغاز و با حکمت متعالیۀ ملاصدرا استمرار یافت، ادغام فلسفه اسلامی با عرفان وحدت شهود ایرانی و عرفان وحدت وجود ابن عربی است. سهروردی به قصد تجدید حیات حکمت حقیقی و با انتقاد از حکمت مشاء نشان داد که واژۀ فلسفه مترادف با فلسفۀ مشائی مرسوم و منحصر به اندیشه‌های ارسطویی نیست، بلکه حکمت راستین را سرچشمۀ دیگری است که با سرچشمۀ وحی و الهام انبیاء و اولیاء منطبق است. بنابراین، اصل معنای «حکمت»، به معنای«حکمت الهیه» مورد توجه و تاکید سهروردی و حکمای متاخر چون ملاصدرا بوده است. مسئله این پژوهش، بررسی روش، رویکرد و مبنای سیر تغییر و تطور معنای «حکمت» در نزد سهروردی و ملاصدرا است. چگونه حکمت در این مسیر تدریجاً به دین اسلام و تشیع تقرب یافته است؟ یافته‌ها: تغییر روش، توسع در معنای عقل و توسع در روش عقلی با کشف و شهود و قرآن و احادیث و مبنای نظریه انوار در سهروردی و نظریه اسماء و صفات در ملاصدرا است.  بر این اساس سهروردی با قصد احیای حکمت نوری ایرانی، مسیر بومی‌سازی را شدت بخشید و ملاصدرا با پیوند با عرفان ابن عربی و نظریه ولایت آن هدف را به کمال رساند.

the development of prophetic wisdom from sohrawardi to mulla sadra

one of the characteristics of the second period of the history of islamic philosophy, which began with the emergence of the illumination wisdom sohrawardi and continued with the transcendental wisdom of mullasadra, is the integration of islamic philosophy with the mysticism of the unity of the iranian intuitions and the mysticism of the unity of the senses of ibn arabi. with the intention of revitalizing the true wisdom and by criticizing the wisdom of masha, suhrvardi showed that the word philosophy is not synonymous with the conventional philosophy of masha and is exclusive to aristotelian thoughts, but that true wisdom is another source that is consistent with the source of revelation and inspiration of prophets and saints. therefore, the origin of the meaning of &wisdom&, in the sense of &divine wisdom&, has been the focus and emphasis of suhrawardi and later sages such as mullasadra. the problem of this research is to investigate the method, approach and basis of the course of change and development of the meaning of &wisdom& in the eyes of suhrawardi and mulla sadr. how has wisdom gradually approached islam and shiism in this way? findings: changing the method, expanding the meaning of reason and expanding the intellectual method with intellectual intuition, the qur’an and hadiths, and the basis of the theory of anwar in sohrawardi and the theory of names and attributes in mulla sadr. based on this, suhrawardi intensified the path of localization with the intention of reviving iranian enlightenment and mulla sadra achieved that goal by connecting with ibn arabi’s mysticism and the theory of velayat.