بررسی تطبیقی تکون خلقت و عقلانی یا وحیانی بودن خلق از عدم از منظر آکویناس و ملاصدرا

مسئله آفرینش و به تبع آن، خلق‌ازعدم، یکی از چالش‌های فلاسفه و متکلمان در همه اعصار بوده است. هدف این پژوهش که، به شیوه توصیفی تحلیلی تنظیم شده است، تحلیل، تطبیق و بررسی دیدگاه‌ آکویناس و ملاصدرا درباره نحوه تکون خلقت و عقلانی یا وحیانی بودن خلق‌ازعدم است. در این مقاله، روشن می‌شود که آکویناس ضمن این که دلایل فلاسفه و متکلمین بر قدم یا حدوث زمانی عالم را نمی‌پذیرد، دلایل عقل را نیز مبنی بر اثبات حدوث ذاتی عالم ناتوان و نارسا می‌داند. وی اذعان دارد که تنها بر اساس وحی و آموزه‌های دینی است که می‌توان حکم به مسبوق به عدم بودن و حدوث ذاتی عالم نمود. از سویی دیگر، ملاصدرا با التفات به آموزه‌های دینی و بر اساس مبانی عقلی خویش، همچون اصالت وجود‌‌‌ و حرکت جوهری، ضمن پذیرش خلق‌ازعدم، به اثبات عقلانی حدوث زمانی عالم(به معنای خاص) می‌پردازد. در مقام تطبیق آراء این دو اندیشمند، می‌توان به اصالت وجودی دانستن هر دو اشاره کرد. این که در نظام صدرایی و آکوئینی، ضمن آن که خداوند قدیم دانسته شده است، عالم امکان نیز بدون هیچ تصوری از زمان، مسبوق به عدم تعریف می‌شود. وجه اختلاف بارز این دو متفکر را می‌توان در تغییر پذیر بودن یا نبودن ماده نخستین عالم هستی دانست. ملاصدرا  با استناد به آیه «کل یوم هو فی شان» فیض الهی را  چنان مستمر و غیر منفک از خداوند می‌داند که تصور آغازی برای خلقت در زمان حقیقی یا زمان موهوم رفع می‌گردد.

a rational comparative study of fulfillment of creation or revelationist approach concerning the creation ex nihilio from the absence in the view of aquinas and mulla sadra

the question of creation and consequently, the creation ex nihilo, one of the challenges philosophers and theologians has faced throughout history. the purpose of this study that conduct a descriptive-analytical study, is analyzing, adapting, and examining aquinas and mulla sadra’s views on how creation and rationality or revelation of creation ex nihilo. in this article, it becomes clear that aquinas, while not accepting the reasons of philosophers and theologians on pretermits and temporal emergence universe, he also considers the intellect of reason to prove the inherent existence of the worldly and infirm. he acknowledges that it is only on the basis of revelation and religious doctrine that one can be judged to have inherited a lack of substance. on the other hand, mulla sadra is concerned with religious teachings and according to its rational basis, such as the essence of existence and the essence of substance, provides the rational proof of the temporal existence of the universe (in a specific sense).  upon comparing theories of these two thinkers, one can refer to existential authenticity and the fact that in the sadrian and aquinas system, while god is known as pre eternal, the existence of the world of possibility is also defined without any idea of time, leading to a nihilo the obvious difference between these two thinkers can be attributed to the changeability or non-changeability of substance of the first universe. mulla sadra, citing the verse every day is in a state (all yom hova fe shan) considers divine grace so continuous and inseparable from god that the idea of beginning to be created in real or imaginary time is eliminated.