استلزامات بیان غیاث ‌الدین منصور دشتکی با «اصالت وجود» ملاصدرا

یکی از مبنایی ‌ترین مباحث فلسفی بحث از اصالت وجود یا ماهیت است که در موضع‌گیری‌های فکری - فلسفی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. ملاصدرا «اصالت وجود» را بعنوان مبنای حکمت متعالیه با ادلّه محکم اثبات نمود و با بررسی حکمای پیش از خود، مشائیان را قائل به اصالت وجود و اشراقیان را اصالت ماهوی نامید. هرچند مساله‌ی اصالت وجود یا ماهیت نزد حکمای متقدّم بدین گونه مطرح نبوده، لکن با بررسی آثار و عبارات ایشان می‌توان یکی از طرفین مساله را به آنان نسبت داد. این پژوهش درصدد است تا نشان دهد با وجود تصریح عبارات و موضع‌گیری‌های غیاث‌الدین بر «اصالت ماهیت»، لکن چون در آن زمان مساله‌ی اصالت وجود یا اصالت ماهیّت هنوز به درستی تنقیح نشده و وی به تبعات اصالت وجود یا ماهیت التفات نداشته، نظراتش در برخی از مباحث همچون وجود ذهنی، اشتداد در کیف، استکمال نفس و نفی ماهیت از واجب‌الوجود با «اصالت ماهیت» ناسازگار است.

requirements of ghias al-din mansour dashtaki’s enunciation with mulla sadra’s principality of existence

one of the most basic philosophical topics is the discussion of the principality of existence or quiddity, which plays a decisive role in intellectual-philosophical positions. mulla sadra proved the &the principality of existence& as the basis of transcendental philosophy based on solid arguments, and by studing the scoulars before him, he considered the prepatetics to believe in the principality of existence and the ishraqi in the principality of quiddity. although the question of the principality of existence or quiddity has not been raised in the sense of sadraian by early scoulars, but by examining their works and expressions, one of the parties to the issue in question can be attributed to them. this research tries to show that despite ghias al-din’s statements and positions on &the principality of existence&, because at that time the issue of the principality of existence had not yet been properly revised and as he did not pay attention to the consequences of the principality of existence, his opinions in some topics such as mental existence, intensification in quality and perfection of the soul with the the principality of quiddity are incompatible.