فاعلیت الهی به روایت گریفین و نقد آن بر پایه فلسفه صدرایی

فاعلیت الهی از منظر گریفین عبارت است از قدرت الهی که تاثیرات علّی در جهان را اِعمال می‌کند و نحوه فعالیت خدا در جهان و تاثیرگذاری خدا بر موجودات را نشان می‌دهد و به بیان دیگر چگونگی اعمال قدرت الهی در جهان است. گریفین فاعلیت را بر مبنای قدرت تبیین می‌کند و قدرت را به ترغیب و تشویق و شورانگیزی تحویل می‌برد. براین اساس ارتباطی دوطرفه میان خدا و موجودات برقرار است و خدا درحالی که تاثیر می‌گذارد، تنها خالق نیست و تعین نمی‌بخشد، بلکه خود موجودات بالفعل در به فعلیت رسیدن امکان‌های خود، فاعل هستند و خدا، تنها، برانگیزنده است نه اجبارگر.گریفین برای توجیه مسائلی چون ارتباط خدا با موجودات، قدرت و اختیار انسان‌ها، وجود تغییرات در جهان و مساله شر چنین تبیین جدیدی از فاعلیت و قدرت الهی ارائه می‌دهد. دو پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از: چگونه می‌توان از منظر فلسفة صدرایی فاعلیت الهی به روایت گریفین را ارزیابی کرد؟؛ 2. چگونه می‌توان بحسب تحلیل سیستمی، فاعلیت الهی به روایت گریفین را مورد ارزیابی قرار داد؟ دستاوردهای این پژوهش نیز به این قرار است: در ارزیابی درون سیستمی بیان کردیم که گریفین در تبیین خود از فاعلیت الهی، این فاعلیت را محدود کرده، قدرت الهی را به ترغیب و برانگیزش فروکاست داده است. همچنین، از منظر صدرایی نیز آنچه گریفین ارائه می‌کند، با خدایی که تنها فاعل حقیقی براساس وحدت شخصی ملاصدرا است، قابل مقایسه نیست، بلکه می‌توان آن ‌را با نفس رحمانی ملاصدرا مقایسه کرد. به بیان دیگر کارکرد‌های فاعلیت الهی گریفین با نفس رحمانی ملاصدرا تامین می‌شود.

Divine Activity from Griffin`s Point of View and Critique of it based on Sadra's Philosophy

Divine activity in Griffin`s view is a divine power that exerts causal influence in the world.Griffin explains divine activity based on power and degrades power into persuasion.God is not the only creator, but the actual creatures are agents in the pursuit of their own possibilities, and God is only a provocateur, not an enforcer.Griffin provide a new explanation of Divine act and power to justify issues such as God`s relationship with the world, the power of humans, the changes in the world and the problem of Evil.The two main question of this research are: 1. How is griffin`s Divine activity to be considered by Mulla Sadra`s philosophy? 2. How does Griffin`s Divine act be explained in a systematic way? The achievements of this research are: Griffin limits Divine activity and degrades power into persuasion. Griffin`s Divine act is not comparable to God, the only real subject, in Mulla Sadra`s view; rather it can be compared to Mulla Sadra`s Expanded Being.