بررسی نظریۀ عدالت اجتماعی صدرا از منظر فلسفۀ سیاسی

هدف اصلی از نگارش این مقاله پاسخ به پرسش های بنیادین عدالت پژوهی مطرح در حوزۀ فلسفه سیاسی بود. برای دست یابی به این هدف، ابتدا با بررسی دقیق آثار صدرا دیدگاه‌های او در باب عدالت اجتماعی استخراج شد، سپس تلاش گردید پاسخ‌های صریح ایشان به این پرسشها استنطاق شود. بر این اساس یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که: 1. از منظر وی سه مبنا برای نظریۀ عدالت مطرح است ؛ ماهیت ذات بشر، چگونگی رابطۀ انسان‎ها با یکدیگر در وضعیت فرضی پیشااجتماع و رابطۀ ذات انسان با چگونگی شکل‎گیری جامعه توسط وی. 2. عدالت هدف غایی و فضیلت حقیقی نیست. 3. شریعت منبع دست‎یابی به محتوای عدالت است. 4. عدالت اجتماعی امری قراردادی است. و نهایتاً این که 5. امکان استقرار عدالت در جامعه تنها از طریق تلاش ممکن است. از نتایج استقرار عدالت در جامعه حاکمیت عقلانیت است و جامعه بدون عدالت بستری مناسب برای زندگی سعادت‌مندانه نیست. نکته مهم آن که بسیاری از پرسش‎های بنیادین فلسفۀ سیاسی در باب عدالت‎ در آثار صدرا بی‎پاسخ می‎مانند.

The study of Sadra’s social justice theory from the point of view of political philosophy

The main purpose of this essay was to answer the fundamental questions of justice research in the field of political philosophy. To achieve this goal, by first examining Sadra’s work, his views on social justice were extracted, and then his explicit answers to these questions were attempted. Accordingly, the findings of the study indicate that: 1. From his point of view, there are three bases for the theory of justice (the nature of human nature, how human beings interact with each other in the presupposed social state, and the relationship of human nature with how society is formed). 2. Justice is not the ultimate goal and true virtue. 3. The law is the source of access to the content of justice. 4. Social justice is contractual. 5. And finally, the possibility of establishing justice in society is only possible through effort, and one of the consequences of establishing justice in society is the sovereignty of rationality, and society without justice is not a suitable place for a blissful life. Importantly, many of the fundamental questions of political philosophy about justice remain unanswered in Sadra’s works.