مبانی وجودشناختی توسعه و تعالی علوم بر پایه عقلانیت وحیانی (با تاکید بر اندیشه‌های آیت‌الله جوادی آملی)

نظریه «عقلانیت وحیانی» و نقش آن در توسعه و تعالی علوم بشری از ابتکارات آیت‌الله جوادی آملی شناخته می‌شود. این الگوی اسلامی، به‌مثابه روشی جامع در تولید و تکامل معرفت علمی، در مقابل الگوی عقلانیت مدرن غربی، بر آن است تا با تلفیق و استفاده متوازن از عقل و نقل، زمینه رشد و تکامل انسان را از طریق تعالی علوم فراهم آورده و به این وسیله، بهروزی و سعادت دنیوی و اخروی او را تامین نماید. در این پژوهش تلاش شده است با رهیافت مسئله‌محور و روش توصیفی‌‌تحلیلی، پس از تشریح و بازشناسی مفاهیم، مهم‌ترین مبانی وجودشناختی این نظریه با تاکید بر آموزه‌های صدرایی از قبیل جهان‌بینی توحیدی (قائل شدن به مبدا و غایت قدسی برای طبیعت و علم)، انطباق و تناظر عوالم و مراتب هستی، زنده انگاری طبیعت (سریان علم وحیات در همه موجودات)، فقر وجودی عالم و همچنین رابطه این مبانی با توسعه و تعالی علوم، استنباط و ارائه گردد.

Ontological Foundations of Development and Exaltation of Science in the Light of Revealed Rationality (with Emphasis on the Ideas of Ayatollah Javadi Amoli)

This Islamic model, as a comprehensive and complete method in the production and evolution of scientific knowledge, against the pattern of the western modern and the traditional oriental rationality, seeks to bring the field of human growth and perfection through the Exaltation of Knowledge and the Science by combination and balanced use of reason and quotation, and thereby provide his worldly prosperity and felicity in the hereafter. In this research, while explaining and recognizing the concepts, it has been tried to infer and present the most important ontological foundations of this theory with a problemoriented approach and a descriptiveanalytical method. The conclusion of this article is that with the ontological foundations of Sadra can be lead and employed the existing knowledge in the direction of beatific and transcendent purposes of religion; these foundations are: the monotheistic worldview (belief in the sacred origin and goal of nature for nature); the correspondence between the realms and degrees of existence; the vitality of nature (diffusion of awareness and life in all creatures); and the existential poverty of the world and creatures. The theory of “Revealed Rationality” and its role in the Development and Exaltation of the science is known from the innovations and innovative ideas of the theosopher Ayatollah Javadi Amuli.