تحلیل و بررسی اجزای نظریه سهروردی درباره علم با ملاحظه نقدهای صدرایی

علم و مباحث پیرامون آن در جای جای آثار سهروردی به طور پراکنده مطرح شده که تبیین نظر نهایی وی را دشوار ساخته است. به منظور استقصاء و بازکاوی اجزای نظریه وی، این اقوال و آراء پراکنده در دو جزء سنت زدایی و نظریۀ اشراقی بازسازی شده است. در جزء سنت زدایی به نقد مشائیان پرداخته و بر نظریه‌های مختلف علم، به خصوص علم به واسطه تعریف، ادراک حسی، مفاهیم اولی یا مقدم بر تجربه انتقاد کرده و در نظریه اشراقی، ضمن ارجاع علم به بصر، نظریات مختلف درباره کیفیت ابصار همچون نظریۀ خروج شعاع و نظریه انطباع را نقل و نقد کرده و حقیقت ابصار را اضافه اشراقی و حقیقت علم را حضور و ظهور اشیاء دانسته است. در نوشتار حاضر ضمن استقرای آراء و بازکاوی اجزای نظریه سهروردی درباره علم، به طرح و تبیین نقدهای ملاصدرا بر آن و تحلیل و بررسی موارد اختلاف آن ها پرداخته می ‌شود.

Analysis and Study of the Components of Suhrawardi’s Theory of KnowledgeWith regard to Mulla Sadra’s Critiques

The problem of knowledge and topics surrounding it have been discussed sporadically in Suhrawardi’s works, making it difficult to explain his final point. In order to gather and reexamine the components of his theory, these sporadic remarks and ideas have been restored in two parts consisting of the iconoclasm and the ishraqi theory. In the first part, he has criticised the peripatetics and he has made objections to the various theories of knowledge, especially knowledge by means of definition, sensory perception, first concepts or prior to experience, and in another part, which is his ishraqis theory, while referring knowledge to basar, He has Quoted and criticized the various ideas about the quality of ibsar, such as the theory of the departure of the radius and the theory of impression, and has considered the truth of Alibsar as Ishraqi reloction and the truth of knowledge as the presence and appearance of objects. In this article, through enumerating the views and exploring the components of the theory of Suhrawardi about knowledge, we have elaborated and explained Mulla Sadra’s critiques on it, and have studied and analyzed their differences.