نارسایی نظریه وحدت تشکیکی وجود

مطابق اصول و مبانی نظریۀ وحدت تشکیکی وجود،‌ از آنجایی که در این نظریه وجود امری اصیلِ حقیقی است و در این وجودِ اصیلِ حقیقی، تشکیک راه دارد، سلسله مراتبی از وجودها (موجودات)، تحقق دارند که وجودِ آنها همگی اصیل و حقیقی است. از این رو، سوال اساسی این است که این نظریه با چه نارسایی‌هایی روبرو است؟ آیا بر بنیاد اصول نظریۀ وحدت تشکیکی وجود، می‌توان این نارسایی‌ها را برطرف کرد؟ از آنجا که این دستگاه فلسفی در تبیینِ تشکیک انواع، تشکیک عرضی، مطلقیت ذات حق تبارک و تعالی، اتصافِ تمامی مراتب وجود به اوصاف کمالی وجودی و تقسیم وجود به ثابت و سیال‌، ناتوان است، با نارسایی‌هایی روبروست که این نظریه را دچار چالش کرده است. البته نارسایی های نظریۀ وحدت تشکیکی وجود، تنها با تاویل و تبیین آن به نظریۀ وحدت شخصی وجود، قابل رفع نیست. درنتیجه، با عدول از این نظریه، جایگزین کردنِ نظریۀ وحدت شخصی وجود، تبیین فلسفی آن، بازسازی مفاهیم فلسفی در پرتو این نظریه و طراحی دستگاه فلسفی نوین، می‌توان این نارسایی‌ها را برطرف نمود. شاید به همین دلیل بود که ملاصدرا نیز در اواخر جلد دوم اسفار و ایقاظ النائمین، با عدول از نظریۀ وحدت تشکیکی، نظریۀ وحدت شخصیۀ وجود را مطرح کرد اما نتوانست آن را کامل کند. تحقیق حاضر می‌تواند گامی کوچک در جهت آغاز این اقدام بزرگ باشد.

Inadequacy of Theory of Analogical Unity of Existence

Since, in accordance with the principles ofanalogical unity of existence doctrine, existence is a real original thing and is gradation in this real original existence; there are levels of existences that are original and real, their existence, in all. According to this, the fundamental question is that what is the Inadequacy of this theory? Can this Inadequacy be resolved on the basis of the principles of analogical unity of existence doctrine? Since this philosophical system, is faced with challenging Inadequacy because is weak in explanation of gradation of species, horizontal gradation, absoluteness of God, description of all levels of existence to adjectives of perfection and existential. Of course the Inadequacy of analogical unity of existence doctrine, with its interpretation and explanation, can be resolved by personal unity of existence doctrine. So, with puting aside this theory, (as Mulla Sadra did) and replacing personal unity of existence doctrine, its philosophical explanation, a reconstruction of philosophical concepts in this theory, and the design of the new philosophical system; this Inadequacy can be resolved. Probably, the reason is that Mulla Sadra, at the end of the second volume of Asfar and in book of Igaz annaimin (Awakening the sleepers), with puting aside doctrine of analogical unity of existence, he paid in doctrine of personal unity of existence but he could not complete it. So, this research could be a small step towards the beginning of completing that.