تبیین دوگانه‌انگاری مرتبه‌ای در نفس‌شناسی صدرایی و جایگاه آن در میان نظریات فلسفه ذهن

ملاصدرا نفس را به عنوان امری مجرد اثبات می‌کند، اما این‌گونه نیست که امری متمایز از بدن باشد و دوگانه‌انگاری جوهری لازم بیاید؛ یعنی اثبات نفس یا قوای آن مانند خیال، هویت انسان را دوگانه نمی‌کند بلکه حتی فرض تجرد نفس با وحدت نفس و بدن نیز سازگار خواهد بود. ملاصدرا حقیقت انسان را این‌گونه نیز نمی‌بیند که جوهری مادی است که از دو ویژگی حالات ذهنی و حالات بدن برخوردار است. حال این پرسش مطرح می‌گردد که با توجه به نظریات فلسفه ذهن، نظریۀ ملاصدرا در باب نفس، دوگانه‌انگاری جوهری است یا این‌همانی نفس و بدن یا دوگانه انگاری ویژگی‌ها؟ اساساً آیا می‌توان آن را در این نظریات موجود گنجاند؟ و چه نسبتی با این نظریات دارد؟ ملاصدرا نفس را جوهری واحد می‌داند که در مرتبۀ نازل‌تر ظاهر شده است و در این مرتبۀ نازل همان قوا است. واکاوی نفس‌شناسی صدرایی جایگاه نظریۀ وی در میان نظریات فلسفۀ ذهن و تمایز آن را با نظریات مشابه مانند نظریۀ دوگانه‌انگاری جوهری، دوگانه‌انگاری ویژگی و تئوری این همانی ذهن و بدن روشن می‌سازد. از نظریۀ ملاصدرا می‌توان با عنوان دوگانه‌انگاری مرتبه‌ای تعبیر کرد. در نوشتار حاضر این نوع دوگانه‌انگاری تبیین و تمایزش از تقریرهای گوناگون دوگانه‌انگاری جوهری و دوگانه‌انگاری ویژگی و این همانی ذهن و بدن مشخص شده است تا جایگاهش در میان نظریات موجود دربارۀ نفس روشن گردد.

The Explanation of Gradational Dualism in Sadraean Psychology and its Status in Theories of the Philosophy of Mind

Mulla Sadra proves that the mind is an abstract being. But it is not something distinct from the body that requires substance dualism, i.e. to demonstration of soul or soul’s faculties such as imagination, doesn’t make the identity of person dual. But even assuming the immateriality of the mind will be compatible with the unity of mind and body. Mulla Sadra does not believe that the reality of man is material substance which has two states: physical and mental. Now, the question arises is that according to the ideas of philosophy of mind, Mulla Sadra’s theory of mind is a substance dualism, or an identity of the mind and body or the property duality? Basically, how is his theory of mind relative to these views? But he knows the mind is a substance that appears in the lower level and in this state it is the faculties. Analysis of Sadra’s approach, shows the position of his theory in the philosophy of mind and explains the difference between it and other similar theories like the theory of substance dualism, property dualism and identity theory. Mulla Sadra’s theory can be interpreted as a hierarchical dualism. In this article we explain this dualism and specify the distinction between it and these theories: substance dualism, property dualism and identity of mind and body.