وجوه تشابه و تفاوت نوظهورگرایی با علم النفس ملاصدرا

مقاله حاضر به بررسی مقایسه‏ای نظریۀ حکمت متعالیه دربارۀ حدوث و نحوۀ وجود نفس با یکی از نظریات فلسفۀ ذهن معاصر در این‏باره می‌پردازد. ابتدا به‌تفصیل نظریۀ مشهور به «نوظهورگرایی» واکاوی می‌شود و با تفکیک دو نسخۀ قوی و ضعیف این نظریه، دو چالش مهم تبیینی که فیلسوفان فیزیکالیست علیه این نظریه اقامه کرده‏اند را توضیح داده‌ایم. در ادامه، ضمن مروری اجمالی بر نظریۀ صدرالمتالهین دربارۀ حدوث و مراتب نفس، شباهت و تفاوت آن با نسخۀ قوی نوظهورگرایی بررسی شده است. سپس، ضمن تاکید بر جنبه‏های اساسی شباهت و برخی تفاوت‏های این دو نظریه، نشان داده ایم که چالش‏های پیش روی نوظهورگرایی که از سوی فیزیکالیست‏ها مطرح شده نیز قابل بازسازی در برابر نظریۀ ملاصدرا است. نگارنده در انتها با اشاره به برخی توضیحات فیلسوفان صدرایی دربارۀ رابطۀ نفس‌‌‌‌بدن، آن را در مواجهه با اشکالات و ابهامات فیزیکالیست‏های معاصر کافی نمی‏بیند و فلسفۀ صدرا را در راستای چالش تبیینی مذکور نیازمند تکمیل می‏داند. بیان نقاط اشتراک و افتراق این دو دیدگاه و تشریح برخی کاستی‏ها و ابهامات نظریۀ حکمت متعالیه برای مواجهه با اشکالات فیزیکالیستی معاصر، از نوآوری‏های این مقاله است.

Similarities and Differences between Emergentism and Mulla Sadra’s Psychology

This paper in order to make a comparative study between Sadra’s theory and a new western theory about soul’s occurrence first focuses on studying and explaining a new theory in philosophy of mind; called “Emergentism” by contemporary philosophers. The author distinguishes between two version of Emergentism: strong and weak, and describes two challenges against the strong version which have adduced by physicalists. He, then, makes a brief review of Sadra’s theory about soul’s occurrence and its ranks, and thus considers the similarities and differences between Sadra’s view and strong emergentism. This paper, by referring to the common aspects of these two theories, believes that most challenges which have made against strong emergentism are reformable versus Sadra’s theory. He, finally, implicates some explications of Sadraian philosophers about mind – body connection, and shows their inefficiency to meet the objections and ambiguities of physicalist philosophers. He believes that Sadra’s philosophy of mind needs further completion to satisfy this requirement. The main contribution of this paper is explaining the intersections and dissociations of these two theory, and some deficiencies and ambiguities of Sadra’s view before physicalism.