ضرورت نظم در تکالیف شرعی از منظر حکمت متعالیه

از آنجا که خداوند حق داشتن اختیار را به انسان عطا نموده و اعطای هر حقی مستلزم انجام وظیفه یا وظایفی است، انسان ملزم به رعایت نظم و ترتیب در انجام تکالیف شرعی، عبادی و اجتماعی شده است. حال پرسش این است که منشا فلسفی این ضرورت و التزام چیست؟ ملاصدرا در پاسخ به این پرسش که در حوزۀ حکمت عملی است، دربارۀ رابطۀ نظر و عمل نظریه ویژه‌ای ارائه نموده که بر اساس آن اثبات می‌شود که منشا ضرورت الزامات عملی، ریشه در حکمت نظری دارد. بر اساس نظام ربانی یا علم عنایی، خداوند که یگانه ناظم هستی است، هرگز بی‌واسطه و بی‌ضابطه عمل نمی‌کند و همان‌طور که تکوین الهی نظام‌مند است، تشریع الهی نیز نظام‌مند بوده و داشتن نظم در انجام دستورات الهی و اعمال عبادی ضرورت دارد. نظام تشریعی تابع نظام تکوینی است، چنانکه نظام تکوینی نیز تابع نظام ربانی است.

The Necessity of Observing Orders in Religious Duties, According to Transcendent Philosophy

Since God granted mankind the right to have free will, and the granting of any right requires performance of duty or duties, God obligated the human being to observe the order of performing religious, ritual and social duties. The question now is what is the philosophical origin of this necessity and commitment? In the process of answering this question, which placed in the practical field of wisdom, Mulla Sadra presented an special theory on the relation between theory and practice, which proves that the origin of the necessity of the practical requirements rooted in theoretical wisdom; and based on the Divine system or the science by favor, God, who is the only moderator, does not act without medium and without any rules. As Divine creation is systematic, decree system is also systematic and it is necessary to observe order in performing divine commands and doing worship. Therefore, the decree system is subordinate of the creation system, as the latter is also subordinated to the Divine system.