بررسی و تحلیل مسئلۀ خلود اهل عذاب از منظر آگوستین و ملاصدرا

در رویکرد منطقی به مسئلۀ خلود اهل عذاب در جهان دیگر، پرسش‌های زیادی در ذهن بشر وجود دارد که در حوزۀ فلسفه، تعارضاتی میان دیدگاه‌های اندیشمندان به‌دنبال داشته است. فیلسوفان خدا را قادر مطلق، خیرخواه مطلق و دارای رحمت گسترده شناخته و از طرفی، بی‌نیاز از هر چیزی، از جمله اطاعت بندگان می‌دانند و معتقدند هیچ امری نمی‌تواند به وی ضرری برساند، از جمله معصیت گناهکاران. پس علت آنکه خداوند بندگان گناهکار را عذاب می‌کند چیست؟ آگوستین در مورد سرنوشت اجسامی که در رنج ابدی به‌سر خواهند برد بحث می‌کند و معتقد است‌ باور به رنج ابدی جسمانی از سعادت ابدی انسان‌ها سخت‌تر است. بر همین اساس ابتدا دربارۀ کسانی که به عذاب ابدی محکوم شده‌اند صحبت می‌کند. به‌نظر می‌رسد دیدگاه ملاصدرا در این‌باره تا حدودی دچار ناسازگاری است. او از یک طرف، بر اساس آیات قرآن معتقد به خلود اهل عذاب است و از طرف دیگر، بر اساس اصول فلسفی این دیدگاه را نفی می‌کند. این مقاله به توصیف و تحلیل دیدگاه دو اندیشمند جهان اسلام و مسیحیت دربارۀ مسئلۀ خلود اهل عذاب پرداخته است.

Mulla Sadra and Augustine on the Problem of Hellions Permanency

From rational viewpoint, there are many questions concerning the permanency of hellions in the next world, which result in some controversies between philosophers. According to philosophers, God is Omnipotent, all Powerful, all Gracious, and at the same time, needless to people’s obedience. Furthermore, nothing, including the sins of guilty of, can hurt Him. Thus, why God punishes guilty? Augustine says concerning the end of things which involved in permanent pain and argues that to believe that human beings involved in permanent corporeal pain is difficult than to believe that they enjoy permanent happiness. Therefore, he first argues about people who have been convicted to permanent punishment. It seems that, in this regard, Mulla Sadra’s viewpoint is somehow inconsistent. On the one hand, based on Quranic verses, he believes in hellions permanency and on the other hand, based on philosophical principles, denies that conviction. This paper devoted to the viewpoints of these two Muslim and Christian thinkers concerning the permanency of hellions.