ترسیم سیمای حوزه سلامت در مناطق روستایی استان مازندران؛ با تاکید بر سنجش دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی

مطالعه نابرابری‌های منطقه‌ای و توزیع عادلانه خدمات بهداشتی ـ درمانی در جهت تامین سلامت آحاد جامعه از دیرباز به‌عنوان دغدغه همیشگی سیاست‌گذران بوده است. بر همین اساس، این پژوهش با هدف سنجش عملکرد حوزه سلامت در مناطق روستایی استان مازندران با تکیه بر سنجش میزان دسترسی به خدمات بهداشتی ـ درمانی انجام شد. پژوهش حاضر بنیادی و روش به کار رفته در آن توصیفی ـ تحلیلی است. جامعه آماری، شهرستان‌های استان مازندران (تعداد 19 شهرستان) و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ایی و ابزار جمع‌آوری با توجه به اهداف پژوهش، جداول و فرم‌های مبتنی بر داده‌های آمارنامه سال 1390 هـ.ش شمسی استان مازندران است که طی آن 14 شاخص بهداشتی ـ درمانی استخراج و به شیوه کمّی و با استفاده از تکنیک فازی روش‌های ترجیح بر اساس مشابهت به راه‌حل ایده‌آل یا همان تاپسیس فازی و بهره‌گیری از نرم‌افزار spss سطح‌بندی میزان توسعه‌یافتگی مناطق روستایی شهرستان‌های استان مازندران به انجام رسید. یافته‌های پژوهش ضمن ترسیم سیمایی غیر قابل قبول و نامطلوب از حوزه سلامت، حکایت از وجود یک محرومیت کلی در استان مازندران دارد؛ به‌طوری که روند توزیع و دسترسی جمعیت روستایی شهرستان‌ها به منابع حاکی از آن است که نسبت توزیع امکانات به توزیع جمعیتی بسیار اسفناک است، تا جایی که بیشترین میزان توسعه متعلق به مناطق روستایی شهرستان‌های نکا با ضریب 53 درصد و بابلسر با ضریب 51 درصد می‌باشد. تحلیل‌ها همچنین نشان می‌دهد مناطق روستایی استان مازندران در سطح متوسط تا محرومی از توسعه در زمینه دسترسی به امکانات و منابع بهداشتی قرار دارند. نتایج، مبین آن است که توسعه متوازن نظام سلامت در استان مازندران مستلزم بازنگری در تخصیص منابع و امکانات بهداشتی ـ درمانی، توزیع برابر فرصت‌ها و ارتقای کیفی خدمات در مناطق دورافتاده با هدف آمایش سرزمین است. چرا که پیش‌شرط توسعه پایدار، داشتن نیروی انسانی سالم و توانمند است و این امر مستلزم اهتمام بیشتر متولیان و مدیریتی منسجم در سایه یک برنامه‌ریزی هدفمند و اثربخش جهت رفع عدم تعادل‌ها است.