مطالعه جامعه‏ شناختی شکاف میان «قانون مصوب» و «زندگی اجتماعی» در نظام حقوق ایران

واردات قانون و ایجاد نظام حقوق جدید، موضوع این تحقیق، یکی از رویدادهای بسیار بااهمیت تاریخ ایران معاصر است؛ زیرا بر پایه رویکرد جامعه‏شناسی حقوق، هنجارهای اجتماعی و از جمله قانون برآمده از پیوندهای اجتماعی است و ضمانت اجرای قواعد هنجاری را جامعه به دولت چونان کارگزار وجدان جمعی سپرده است. یافتن پاسخی برای این پرسش که بنیاد نظری استقلال نظام حقوق منفک از جامعه چیست؟ هدف مقاله است و روش بررسی انتقادی رویکرد جامعه‏شناسی حقوق دورکیم، نتیجه و مراحل پاسخ را به این ترتیب آشکار کرد که ضمن نادیده گرفتن تدریجی بودن ایجاد قواعد نظارت اجتماعی، با انحصار حقوق در قانون همراه با انحصار ضمانت اجرای حقوق، مبنای اعتبار حقوق از جامعه به دولت منتقل شده و قانون وضعی به عنصر اصلی نظام حقوق تبدیل می‌شود و این نظام حقوق متکی به دولت را می‌توان به کمک واردات قانون وضعی از اروپا ایجاد و مستقر نمود. بحث درباره امتناع واردات قانون برای پیوند دادن حقوق با جامعه گامی در تحقق بند 5 و بند 9 «سیاست‌های کلی نظام قانون‌گذاری» خواهد بود.

sociological study of the separation between “statutory law” and “social life” in iran`s legal system

the importation of law and the creation of modern legal system in iran, the subject of this research, is one of the most important events in contemporary history because based on the sociology of law approach, social norms, including law, arise from social solidarity, and the sanction of the normative rules of law provided by the society to the state as the agent of collective conscience. the purpose of this article is finding an answer to the question of what is the theoretical foundation of the independence of the legal system separated from society? the method of critical examination of durkheim’s sociology of law revealed the result and steps of the answer in this way that ignoring the gradually emerging of social control rules has led to the monopoly of legal norms into statutory law, which along with the monopoly of sanctions to the state, the basis of the validity of legal norms has been transferred from the society to the state, and this legal system that relies on the state can be established by importing legal norms from europe. the discussion about the impossibility to import the legal norms in order to connect law with society, will be a step in realizing articles 5 9 of “general policy of iranian law system”.