نقش شاخص های توسعه ای در تحولات و سیاست گذاری جمعیتی : با تاکید بر ایران

این مقاله با روش‌های اسنادی و کتابخانه‌ای، تحلیل ثانوی و با بهره‌گیری از منابع پیرامون تحولات تاریخی، جمعیتی و توسعه‌ای به تحلیل نقش شاخص‌های توسعه‌ای در تحولات و سیاستگذاری جمعیتی پرداخته است. پرسش اصلی مقاله این بوده است که چه پیوندی بین تحولات جمعیتی و توسعه‌ای وجود دارد و چه سناریویی برای سیاست جمعیتی کشوری چون ایران می‌توان پیشنهاد کرد؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که شاخص‌های جمعیتی همراستا با تحولات توسعه‌ای دچار تحول شده است و کشورهای توسعه‌یافته و توسعه نیافته جهان- از جمله ایران- از شاخص‌های جمعیتی متفاوتی برخوردارند. کشورهای با رشد جمعیت بالا از شاخص‌های کامیابی و توسعه انسانی پایین‌تری نسبت به کشورهای توسعه‌یافته که رشد جمعیت کمتری دارند، برخوردارند. همراستا با گذار دوم جمعیتی، گونه‌ای از گذار فرهنگی در ارزشهای خانوادگی و فرزندآوری در کشورهای کمتر توسعه یافته رخ داده است که بر رفتار فرزندآوری اثرگذار است. در پایان سناریوهای سیاست جمعیتی در پیوند با میزان رشد جمعیت و سطح توسعه کشورها ارائه شده است. روند دگرگونی‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی، ضرورت گونه‌ای از سیاست اقتضایی- تطبیقی جمعیتی را نشان می‌دهد. در این راستا، برای جامعه‌ای همچون ایران، سناریوی تثبیتی برای «توازن پویا» پیشنهاد می‌شود.

the role of development indicators in demographic changes and policy-making: with an emphasis on iran

using documentary and library methods, secondary analysis, and resources in the field of historical, demographic, and developmental changes, this article has analyzed the role of development indicators in demographic changes and policy-making in the world and iran. the main question of the article was what is the connection between demographic changes and development, and what scenario can be proposed for the population policy of a country like iran? the findings showed that demographic indicators have changed in line with developmental changes and developed and developing countries of the world - including iran - have different demographic indicators. countries with high population growth have lower rates of success and human development than developed countries with lower population growth. in line with the second demographic transition, a type of cultural transition has occurred in family values and having children in less developed countries which affects the behavior of having children. finally, population policy scenarios are presented in relation to the rate of population growth and the level of development of countries. the trend of economic, social, and demographic changes shows the necessity of a kind of contingent-comparative population policy. for a society like iran, a stabilization scenario for a dynamic balance is proposed.