شناسایی مولفه‌های موثر بر سرمایه اجتماعی در مواجهه با بیگانگی اجتماعی (موردمطالعه دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات)

هدف مطالعه حاضر شناخت عوامل موثر بر ارتقا سرمایه اجتماعی و تاثیر آن در کاهش بیگانگی اجتماعی است. روش این مطالعه ترکیبی و از نوع تودرتو (لانه‌ای) است، جمع‌آوری داده‌ها در بخش کمی و کیفی (پیمایش پدیدار شناختی) به‌صورت هم‌زمان انجام شد. در بخش کمی با استفاده از دو پرسشنامه بیگانگی اجتماعی و سرمایه اجتماعی داده‌ها از 410 نفر دانشجوی دانشگاه علوم تحقیقات و دانشگاه تهران به شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی گردآوری شد، در بخش کیفی با روش نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 16 نفر و رسیدن به مرحله اشباع نظری، داده‌ها جمع‌آوری گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای spss25 & atlas ti تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌های بخش کمی نشان داد، متغیر بیگانگی اجتماعی با متغیرهای همدلی (0.01) 0.13 و اعتماد (0.001) 0.21 رابطه معنی‌دار و معکوس دارد، از تحلیل یافته‌های کیفی 19 مقوله شامل جهانی‌شدن، تغییر در ارزش‌ها و سبک زندگی، کلیشه‌های جنسیتی، رسانه، آموزش‌وپرورش، ارزش‌های دینی، آموزش عالی، فضاهای عمومی، رفاه اجتماعی، احساس محرومیت نسبی، هنجارهای اجتماعی، خانواده، کفایت اجتماعی، شبکه اعتماد متقابل، حکمرانی خوب، شایسته‌سالاری، مدیریت در بحران، بی‌ثباتی اقتصادی، اشتغال و کسب‌وکار استخراج شد. درمجموع نتایج این مطالعه نشان داد برای ارتقا سرمایه اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی توجه همه‌جانبه به حوزه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی باید موردتوجه برنامه ریزان قرار گیرد.

Identifying the Components Affecting the Social Capital When Faced with Social Alienation: A Case Study of the Students of Tehran University and Islamic Azad University, Science and Research Branch

This study aims at identifying the factors affecting the promotion of social capital and its impact on reducing social alienation. The method adopted was combined and of nested type and collecting the quantitative and qualitative data (survey cognitive phenomena) was done simultaneously. The quantitative data were collected through two questionnaires of social alienation and social capital from 410 students of Tehran University and Science and Research Branch of Islamic Azad University through proportional stratified sampling method. The qualitative data were collected through purposive sampling and semistructured interviews with 16 people until the stage of theoretical saturation. The collected data were then analyzed through SPSS25 Atlas ti software. The findings of the quantitative data analysis showed that the variable of social alienation has a significant and inverse relationship with those of empathy (0.01) 0.13 and trust (0.001) 0.21. Qualitative analysis of 19 categories including globalization, change in values and lifestyle, gender stereotypes, media, education, religious values, higher education, public spaces, social welfare, feelings of relative deprivation, social norms, family, social adequacy, network of mutual trust, good governance, meritocracy, crisis management, economic instability, and employment and business were extracted. Overall, the results showed that in order to promote social capital and reduce social harms, planners should take comprehensive attention to economic, cultural, political, and social areas into their serious consideration.