تاملی در مفهوم و جایگاه دولت الکترونیک و ارتباط‌سنجی آن با وضعیت محیط زیست تهران

امروزه انجام پژوهش‌های میان‌رشته‌ای به ضرورتی انکارناپذیر در فرایند توسعه دانش و تجربه بشری تبدیل شده است. در گذشته‌ای نه‌چندان دور، بخش زیادی از توان و ظرفیت علمی پژوهشگران و نهادهای پژوهشی، صرف انجام پژوهش‌های درون‌رشته‌ای می‌شد، اما در دهه‌های اخیر، نشانه‌هایی درحال ظهور است که به‌خوبی بیانگر فرایند روبه‌رشد پژوهش‌های تلفیقی، به‌ویژه مطالعات میان‌رشته‌ای است. دانش حقوق نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین علوم بشری، از این روند مستثنا نبوده است. پس از حقوق مدنی و سیاسی [حقوق آزادی] و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی [حقوق برابری]، حقوق همبستگی [حقوق برادری]، سومین نسل حقوق بشر به‌شمار می‌آید. حق بر محیط زیست، توسعه‌یافته‌ترین شاخۀ حقوق همبستگی بوده و تاکنون در قانون اساسی بیش از چهل ‌کشور ‌ازجمله ایران‌ به‌رسمیت شناخته شده است. این نسل از حقوق بشر، ضمن داشتن ویژگی‌های دو نسل گذشته، بدون مشارکت همه [فرد، دولت، نهادهای دولتی و خصوصی، و جامعه بین‌المللی] نمی‌تواند تحقق یابد. البته گفتنی است که در قانون اساسی ایران، به‌صراحت به حق بر محیط زیست اشاره نشده است و اصل مرتبط با آن (اصل پنجاهم) در فصل چهارم قانون اساسی (اقتصاد و امور مالی) گنجانده شده است. البته بهتر بود این اصل در چارچوب فصل سوم قانون اساسی (حقوق ملت) مقرر می‌شد و در‌همین‌راستا، به‌صراحت، در کنار سایر اصول حقوق ملت، به‌عنوان یک حق برای مردم به آن اشاره می‌شد. دولت الکترونیک می‌تواند به‌عنوان راهبردی آینده‌نگر و جامع، با شناخت روابط بین انسان‌ها و محیط زیست و بین اجزای محیط زیست با یکدیگر، به بهبود این روابط و تضمین حق بر محیط زیست سالم کمک کند. روش گردآوری داده های پژوهش حاضر، کتابخانه ای است و برای بررسی داده ها نیز از روش توصیفی تحلیلی و کاربردی استفاده شده است.

A Reflection on the Concept and Position of E-government and its Relation to Tehran’s Environmental Situation

Today, conducting interdisciplinary studies have become an undeniable necessity in the development of knowledge and human experience. For a long time, a large part of the scientific capacity of researchers and research institutions was spent on disciplinary (intradisipliary) studies. However, in recent decades, there have been emerging signs that clearly show the growing process of combined studies, especially interdisciplinary ones. Knowledge of law as one of the most important and wellknown human sciences is of no exception in this process. After the civil and political rights [freedom rights] and economic, social, and cultural rights [equality rights], correlation rights [fraternity rights] stands as the third generation of human rights. The right to the environment as one of the most developed branches of correlation rights [fraternity rights] has so far been recognized in the legal systems of more than 40 countries, including Iran. This generation of human rights, while having the characteristics of the two previous generations, without the participation of all ,the individual, government, public and private institutions, and the international community, cannot be realized. Of course, it is worth noting that in the constitution of the Islamic Republic of Iran, the right to the environment has not been explicitly mentioned, and the related principle (principle fifty) has been included in the fourth chapter of the Code of Economics and Finance. Of course, it was better to have been set forth in the third chapter of the code (the rights of the nation), and to have been