چالش حاکمیت قانون در عصر پدرسالاری جدید در ایران (1357-1299) و راهبرد اراده عمومی برای حکومت قانونمند

مقاله حاضر در پی آن است که به چالش‌های پیش‌روی پدرسالاری جدید در نهادینگی حاکمیت قانون بپردازد؛ پدرسالاری‌هایی که به‌واسطه نوسازی آمرانه با تضادهای متعدد در جامعه سنتیِ به‌ظاهر نوسازی‌شده مواجه می‌شوند که مهم‌ترین نمود آن در مشروعیت سیاسی و نهادینگی حاکمیت قانون است. مقاله حاضر با روشی توصیفی تحلیلی به این مسئله می‌پردازد که تجدد آمرانه و ساختار پدرسالاری جدید در دوران پهلوی باعث شده دولت ملت بر اساس قرارداد اجتماعی شکل نگیرد و یک اراده عمومی که نفع آحاد جامعه را در نظر داشته باشد، به وجود نیاید. فاصله‌گرفتن خط‌مشی نظام سیاسی از منافع همگانی باعث شده نیروهای اجتماعی متمایل به منافع طبقاتی، صنفی و فردی شده و اراده‌های جزئی جایگزین اراده عمومی شود و حاکمیت قانون در جامعه ایرانی با چالش مواجه گردد. عدم ایجاد قراردادی اجتماعی بر پایه اراده عمومیِ آحاد جامعه، تضاد و تقابل منافع بین حکومت، طبقات اجتماعی و توده مردم را در پی دارد که به دنبال چالش مشروعیت نظامِ پدرسالار جدید، عامه مردم در برابر قوانین تحمیلی و بی‌بهره از پشتوانه عمومی، مستقیم و غیرمستقیم ایستادگی می‌کنند. این بنیان نظری امروزه نیز می‌تواند به‌عنوان بینشی راهبردی مورد توجه نظام سیاسی قرار گیرد تا با تداوم‌بخشیدن به اراده عمومی و اولویت‌بخشی به منافع همگانی در مسیر استقرار دولت قانونمند قدم برداشته و با کمترین چالش در زمینه مشروعیت و قانون‌گرایی مواجه شود.

The Challenge of the Rule of Law in the Era of Neo-Patriarchy in Iran (1920-1979) and the Strategy of General Will for a Rule- Based Government

This article is going to discuss the challenges facing neopatriarchy in the institutionalization of the rule of law. These patriarchal systems confront several conflicts in the traditional society which has been superficially modernized through authoritarian modernization. These are well manifested in political legitimacy and the institutionalization of the rule of law. This article by using a descriptiveanalytical method, addresses the issue that authoritarian modernization and neopatriarchal structure in Pahlavi era led that nationstate was not shaped on the basis of social contract and a general will envisaging the interests of all people in the society was not created. A gap between the policies pursued by the political system and public interests resulted in the fact that social forces tended to preserve their own class, guild and individual interests and general will was replaced by particular wills and thereby the rule of law faced with a fundamental challenge in the Iranian society. The lack of a social contract based on the general will is followed by interest conflict between the government, social classes and public. Following the challenge of the legitimacy of the neopatriarchal system, the mass of people resist directly and indirectly against the imposed rules lacking the popular support. Today, this theoretical foundation as a strategic insight can be brought into the attention of the political system in order that it continues its reliance on the general will and prioritize public interests to take steps in the way of establishing a rulebased government entailing the least challenges in terms of legitimacy and legality.