جایگاه مولفه‌های حقوق تربیتی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی

هدف تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مولفه‌های حقوق تربیتی بود. پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا بوده و پس از استخراج مولفه‌های حقوق تربیتی از مبانی نظری، به شیوه نمونه‌گیری هدفمند و متناسب باهدف پژوهش، کتاب‏های درسی مطالعات اجتماعی و فارسی دوره ابتدایی انتخاب و بررسی شدند. ضریب اهمیت هر یک از مولفه‌ها با روش آنتروپی شانون به دست آمدند. در پژوهش حاضر ملاک جایگاه مولفه‌های حقوق تربیتی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی بود و تحقیق تناقضی با نظرات نویسندگان و مبانی اسلامی حاکم بر کشور نداشت. نتایج نشان داد بیشترین ضریب اهمیت در کتاب‏های مطالعات اجتماعی مربوط به مولفه‌ حق دسترسی به آموزش‌وپرورش به مقدار 0.605 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه‌ حق احترام در محیط یادگیری به مقدار 0.353 بود و همچنین بیشترین ضریب اهمیت در کتاب‏های فارسی (بخوانیم) مربوط به مولفه‌ حق دسترسی به آموزش‌وپرورش با ضریب 0.712 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه‌ حق احترام در محیط یادگیری با ضریب 0.533 بود. با توجه به نتایج، در کتاب‏های مطالعات اجتماعی و فارسی به اصل مداومت، در تنظیم محتوای این کتاب‏ها به حقوق تربیتی کودک توجه لازم و کافی نشده است.

The Status of the Components of Right to Education in Elementary School Textbooks

The aim of this article is to investigate the content of elementary school textbooks in terms of the degree of attention paid to right to education components. The method employed in the present study is the content analysis technique. After extracting the right to education components from theoretical foundations by using purposive sampling, and consistent with the purpose of the research, the authors selected and studied Social Studies and Persian Literature textbooks. The coefficient of significance of each component was investigated by the Shannon entropy method. The results indicated that the most important factor in the social studies textbooks related to the component of the right to access education was 0.605, and the lowest coefficient of significance related to that of the right of respect in the learning environment was 0.33. In addition, the highest coefficient of significance in Persian Literature textbooks (Let’s Read) was related to the right of access to education with a coefficient as 0.712, and the lowest coefficient of significance was related to the right of respect in the learning environment with a coefficient as 0.533. According to the results, not enough attention has been paid to children right to education in regulating and organizing the content of the textbooks of Social Studies and Persian Literature according to the law of continuity.