بررسی جایگاه و نقش راهبردی دین در جامعه‌های آینده؛ واکاوی مطالعات جامعه‌شناختی دین با تاکید بر رویکرد دین به مثابه انتخابی عقلانی

اغلب اندیشمندان علم‌الاجتماع نقشی محوری را در تحلیل برای دین قائل شده‌اند و از برجسته‌ترین سوالاتی که در پی پاسخ‌ آن برآمده‌اند، این بوده است که آینده برای ادیان چه به ارمغان خواهد آورد. این افراد اغلب متاثر از ایده سکولاریزاسیون بوده و بر این نکته‌ متفقند که در جامعه مدرن، دین را نقش اجتماعی چندان مهمی نخواهد بود. به تدریج اما نشانه‌هایی آشکار شد که تز سکولاریزاسیون در توضیح آنها درماند. پارادایمی جدید سر برآورد که سودایش تبیین سخت‌جانی دین در جهان جدید بود. مطالعات جامعه‌شناختی دین به استفاده وسیع از تعابیر و استعارات اقتصادی در توضیح رفتار دینی پرداختند و با مغالطه‌آمیز خواندن تصورات تز سکولاریزاسیون، به‌ویژه ایده محو دین در زندگی مدرن، عنوان کردند که دین اهمیت خود را در جوامع مدرن حفظ خواهد کرد. این چرخش بسان تمام چرخش‌های دیگر نتایجی تئوریک و پیامدهایی عملی را با خود به همراه داشت. نتایجی که این مقاله در پی شرح برخی از آنهاست و پس از بیان مختصات این رویکرد نوین بدان کار خواهد پرداخت.