ترس و تجدد؛ صورت‌بندی مسئله ترس و ناامنی در ایران معاصر

این مقاله تحلیلی فرهنگی از پدیده ترس همچون مسئله فرهنگی در ایران معاصر است. می‌خواهم نشان دهم که کارکردهای ترس در فرایند نوسازی و تغییر جامعه معاصر ایران چه بوده است؟ و فرایندهای نوسازی در ایران معاصر شامل ملی‌شدن (شکل‌گیری دولت‌ ملت)، شهری‌شدن، صنعتی‌شدن و دیوان‌سالارانه شدن چه تغییری در شکل‌گیری انواع ترس‌ داشته‌اند؟ در این مطالعه سه نوع الگوی ساختاری ترس در ایران معاصر را تشخیص داده‌ام؛ شامل ترس‌های تاریخی و رسوب‌یافته، ترس‌های شهری و مسلط و ترس‌های فرهنگی که رسانه‌ای و مجازی هستند. این مقاله بر مبنای رویکرد مسئله‌شناسی فرهنگی تلفیقی از روش‌شناسی تبارشناسانه فوکو و نظریه انتقادی ریموند ویلیامز از سازوکار تغییر فرهنگ است. داده‌های تجربی آن از طریق تحلیل ثانویه تحقیقات تجربی موجود درباره ایران فراهم شده است. برای این منظور، ابتدا تحقیقات مرتبط شناسایی شده‌اند، سپس با توجه به هدف این مطالعه، داده‌ها استخراج و درنهایت بر اساس رویکرد نظری و هدف مطالعه آنها را تحلیل و استنباط‌های ممکن را ارائه کرده‌ام. این مطالعه نشان می‌دهد که ترس در جامعه معاصر ایران به‌صورت پدیده‌ای اجتماعی و همگانی و در اشکال تازه‌ای وجود دارد و متمایز از ترس از ایران پیشا معاصر است. همچنین این مطالعه نشان می‌دهد تجربه ترس در ایران متفاوت از احساس ترس است. در اینجا احساس ناامنی و احساس ترس به‌صورت مفاهیم مترادف تلقی شده‌اند.