تاملی بر جایگاه زن در اندیشه مولوی از منظر جامعهشناسی ادبیات
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
کراچی روح انگیز
|
|
منبع
|
جامعه پژوهي فرهنگي - 1393 - دوره : 5 - شماره : 4 - صفحه:97 -114
|
|
چکیده
|
موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت‌‌های مثنوی است که از منظر جامعهشناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تاثیر مثنوی و تفکر مولوی در جایگاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تاثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل‌‌گیری حکایت‌‌های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: 1. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است یا محصول فرهنگ و اندیشۀ مردبرتر؟ 2. آیا زن در مثنوی، به قصد آموزشِ اخلاق، محور حکایت قرار گرفته است؟در این بررسی، با استفاده از منابع تاریخی و نوشته‌‌های مولوی و مریدانش، به وجوه جامعه‌شناختی و زمینه‌‌های سیاسی ـ اجتماعی بستر آفرینش اثر، تعامل شاعر با طبقات مختلف اجتماعی، و پارادوکس ذهنیت و عمل شاعر پرداخته شد. نتایج بررسی نشان داد که تناقض‌‌نمای موجود در توصیف زن حاصلِ عوامل ذیل‌‌اند: الف) تاثیر فضای فکری و ساختارهای اجتماعی آن دوران و نگاه مرسوم به زن و جایگاه او، ب) باورها و اعتقادات فرهنگی و ایدئولوژیکی مولانا در دو دورۀ متفاوت زندگی و ج) برایند چالش خودآگاه و ناخودآگاه شاعری عارف و واعظی معلم که به قصد تعلیم مریدان شکلی تمثیلی و رمزی گرفته است.
|
|
کلیدواژه
|
زن ,جایگاه اجتماعی ,مثنوی مولوی ,شعر عرفانی
|
|
آدرس
|
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, پژوهشکده ادبیات, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|