آستانگی ایرانی و بازنمایی نمادین مفهوم آلودگی: مطالعه انسان شناختی نظام و رویکرد گفتمانی نمایش «شهر قصه» اثر بیژن مفید

یکی از رویکردهای گفتمانی موجود در آثار هنری و ادبی عصر پهلوی، نقد شهر مدرن شده و فرهنگ برآمده از آن به مثابه منبع آلودگی و مسخ است. این رویکرد گفتمانی که طیفی وسیع از گفتارها و نظام های معنایی آثار هنری و ادبی دوره یاد شده را دربر دارد، خلوص و پاکی روستا و جامعه ماقبل مدرن را در تقابل با تهدیدی جدی می یابد که فرهنگ بیگانه و آلوده شهری است. یکی از آثار تاثیرگذاری که گستره حضور آن تا زمان حال نیز ادامه یافته و به یکی از آثار زنده در حافظه جمعی و معاصر ایرانیان تبدیل شده، نمایش «شهر قصه» اثر بیژن مفید است. این اثر را می توان یک اثر میان/چند نسلی دانست که دامنه تاثیر آن از زمان تولید اثر نیز فراتر می رود. این مقاله ضمن بررسی نظام و رویکرد گفتمانی موجود در این نمایش به مقایسه تطبیقی آن با سایر آثار دوره مذکور می پردازد و زمینه و بستر گفتمانی تالیف، تولید و تاثیر اثر یاد شده را مورد بررسی قرار می دهد. به نظر می رسد در یک رابطه میان متنی و تعاملی، می توان به معنای گفتمانی همانندی در آثار ادبیهنری و روشنفکرانه و فلسفی به دلیل دلیل بافت و زمینه اجتماعی مشترک رسید.

An Anthropological Reflection on Discursive Meanings of “Shahre-e- Ghese”(Lit. The City of Stories) Performance Composed by Bizhan Mofid

Criticism of modernization and urbanization includes one of discursive approaches produced by artistic and literary works In Pahlavi era. Thiscriticism that is present in a wide range of meaning systems of philosophical, artistic/ literary works, contends rural purity and innocence versus aliened and polluted cultures of modernized cities. One concrete example of this works, whose influence has remained up to now, is the City of Tales performance and play, composed by BijanMofid. This artistic/ literary work is embedded in Iranian people collective and contemporary memory.  As such this work depicts an inter / multigenerational work that transcends time of its composition. This article is aimed to scrutinize discursive system and meaning of this play and draw a comparison between given play and other works that show a same discursive content and background of creation. It seems a same discursive meaning can be observed as the result of an intertextual and interactional relationship between Iranian intellectuality and philosophical utterances and literary/artistic expressions through social context and backgrounds.