پاسخ های فیزیولوژیکی و رشدی دوازده ژنوتیپ رازیانه (foeniculum vulgare mill.) به پتانسیل آب در مرحله ی جوانه زنی

کمبود آب از مشکلات رو به تزاید کشاورزی ایران است و تهدیدی برای آینده این صنعت و امنیت غذایی کشور محسوب می شود. جوانه زنی یکی از مراحل حساس در طول دوره رشد گیاهان است که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی بویژه خشکی قرار می گیرد. در این تحقیق، اثر چهار سطح پتانسیل آب (0/0، 2/0-، 4/0- و 6/0- مگا پاسکال) بر روی جوانه زنی، صفات گیاهچه ای، محتوی کربوهیدرات های محلول، پرولین و پلی فنول ها، و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان دوازده ژنوتیپ رازیانه مورد مطالعه قرار گرفت. با تشدید خشکی (کاهش پتانسیل آب) از درصد و سرعت جوانه زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول ساقه چه و فعالیت ویژه آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز کاسته شد، در حالیکه بر طول ریشه چه، محتوی قند های محلول، پلی فنول ها و پرولین، و فعالیت ویژه آنزیم کاتالاز افزوده شد. ژنوتیپ های مورد مطالعه بر اساس درصد جوانه زنی و بر مبنای میزان کاهش آن در پتانسیل 6/0- مگا پاسکال نسبت به شاهد، به سه گروه متحمل (شیراز، یزد، کرمان و مشهد)، نیمه حساس (همدان، کاشان، بوشهر و ارومیه) و حساس به خشکی (بیرجند، اردبیل، ابن سینا و اصفهان) تقسیم بندی شدند. ژنوتیپ مشهد در بین دوازده ژنوتیپ مورد مطالعه، با داشتن بالاترین درصد جوانه زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول ریشه چه، محتوی پلی فنول ها، قند های محلول و پرولین، و فعالیت ویژه ی آنزیم های کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز متحمل ترین ژنوتیپ بود. نتایج برگرفته از این مطالعه، اطلاعات ارزشمندی درباره صفات مرتبط با تحمل خشکی گیاه رازیانه در مرحله جوانه زنی ارایه می دهد، به طوریکه تلفیق این نتایج با داده های حاصل از آزمایشات مزرعه ای شناختی کاربردی از کشت این گیاه دارویی در مناطق کم آب را فراهم می سازد.