بررسی پاسخ‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea Purpurea (L) Moench) به تنش دمای پایین

با هدف بررسی پاسخ‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه دارویی سرخارگل به تنش دمای پایین، پژوهشی به‌‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1392 اجرا شد. گیاهچه‌های پنج ماهه سرخارگل به‌مدت شش ساعت در سه سطح دمایی 23 (شاهد)، 4 و 4- درجه سانتیگراد قرار داده شدند و سپس مقدار نشت یونی (el) و مالون‌دی‌آلدهید (mda)، فعالیت آنزیم‌های سوپر‌اکسید‌دیسموتاز (sod)، پراکسیداز (pod)، کاتالاز (cat)، آسکوربات پراکسیداز (apx) و پلی فنول اکسیداز (ppo)، اکسیداسیون پروتیین‌ برگ‌ها، میزان فنل، فلاونویید کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (dpph) و نیز، متغیرهای فلورسانس کلروفیل از جمله fm'، fv'/fm'، npq و qp اندازه‌گیری شدند. نتایج آزمایش افزایش معنی‌دار مقدار el و mda را در برگ‌های سرخارگل به دنبال داشته است به‌طوری‌که بیشترین مقدار el (7/55 درصد) و mda (3/12 نانومول بر گرم بافت تازه)، در دمای 4- درجه سانتیگراد به‌دست آمد. در این مطالعه، بیشترین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی sod، cat و apx در گیاهچه‌هایی ثبت شد که تحت تنش سرما (4 درجه سانتیگراد) قرار داشتند. فعالیت دو آنزیم pod و ppo با کاهش دما به 4- درجه سانتیگراد کاهش یافت. بیشترین مقدار پروتیین هم، در شرایط سرما محاسبه شد که نسبت به تیمار شاهد 5/65 درصد افزایش داشت. تنش دمای پایین، مقدار فنل و فلاونویید کل سرخارگل‌ها را کاهش داد. بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (93/0 درصد) در تیمار شاهد به‌دست آمد. در این آزمایش، اختلاف معنی‌داری در بین متغیرهای فلورسانس در شرایط تاریکی مشاهده نشد با این‌حال، مقدار fm' و fv'/fm' با افزایش تنش کاهش یافت و بیشترین مقدار npq و qp هم، در دمای 4- درجه سانتیگراد ثبت شد. به‌طور کلی، می‌توان ابراز عقیده کرد که گیاه سرخارگل تحمل نسبی به تنش دمای پایین تا 4- درجه سانتیگراد دارد.