اثر محلول‌پاشی سلنیوم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و ریخت‌شناسی دو رقم گندم (کویر- روشن) تحت تنش کادمیوم

کادمیوم، به عنوان یکی از فلزات سنگین آلاینده محیط زیست، بر فعّالیت‌های فیزیولوژیکی و ریخت‌شناسی گیاهان تاثیر می‌گذارد. سلنیوم یک عنصر ضروری و دارای اثرات مفید در افزایش تحمّل به تنش‌های محیطی در گیاهان است. در این بررسی از غلظت ‌های صفر، 350 و 700 میکرومولار کلریدکادمیوم به‌صورت اضافه نمودن به خاک و غلظت‌های صفر، 5/1 و 3 میلی‌گرم در لیتر سلنات‌سدیم به‌روش محلول‌پاشی برگی در دو رقم گندم (کویر و روشن) استفاده گردید. آزمایش در دی ماه سال 1391 در گلخانه بخش زیست شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، در قالب طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار اجرا و محلول‌پاشی سلنیوم در دو مرحله رشد اولیه گیاه و گلدهی سنبله انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که تنش کادمیوم، باعث کاهش محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی، افزایش نشت یونی، همچنین کاهش وزن تر و خشک اندام‌های هوایی، کاهش تعداد و وزن دانه و نیز کاهش ارتفاع و وزن سنبله گردید، درحالیکه کاربرد سلنیوم بویژه غلظت 3 میلی‌گرم در لیتر، باعث کاهش میزان نشت یونی و افزایش 35 درصدی میزان کلروفیل a در رقم کویر و 17 درصدی آن در رقم روشن در مقایسه با شاهد گردید. همچنین، تیمار مذکور سبب افزایش صفات یاد شده در سنبله در شرایط تنش و غیرتنش شد. داده‌های حاصل از سنجش عناصر سلنیوم و کادمیوم دانه نشان داد که تحت غلظت 700 میکرومولار کادمیوم و غلظت 3 میلی‌گرم در لیتر سلنیوم، گندم رقم کویر توانسته است در مقایسه با رقم روشن، به میزان 42 درصد سلنیوم بیشتری را در دانه‌های خود ذخیره کند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که کاربرد سلنیوم سبب کاهش معنی‌دار صدمات ناشی از تنش کادمیوم در گیاه گندم (بویژه رقم کویر) گردیده است.