اثر تنش شوری بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو گونه مریم گلی (Salvia)

شوری یکی از عوامل اصلی کاهش‌دهنده‌ رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در سراسر دنیا می باشد. شوری رشد گیاهان دارویی و ترکیب متابولیت های ثانویه در آنها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. salvia viridis وsalvia spinosa دو گونه گیاهی معطر متعلق به جنس مریم گلی از تیره نعناعیان (lamiaceae) می باشند. از آنجایی که مکانیسم تحمل شوری و اثر شوری بر رشد و تولید متابولیت-های ثانویه در این دو گونه از مریم گلی تاکنون بررسی نشده است، برخی از شاخص‌های رشد و صفات بیوشیمیایی و ترکیب اسانس در این گیاهان تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. دانه رست های حاصل از دو گونه فوق دو هفته پس از جوانه زنی و رشد، جهت اعمال تیمار شوری در محیط کشت هوگلند در شرایط کشت هیدروپونیک در غلظت‌های صفر، 20، 40، 60 و 80 میلی مولار نمک (nacl) قرار گرفتند. چهار هفته پس از کشت، شاخص های رشدی مانند وزن خشک ریشه و بخش هوایی و همچنین میزان عناصر سدیم و پتاسیم، میزان پرولین و قندهای محلول در آنها بررسی شد. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در گونه s. viridis در تیمار شوری و شاهد نیز مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری، وزن خشک ریشه و ساقه در هر دو گونه کاهش یافت. با افزایش شوری میزان قندهای محلول و پرولین در هر دو گونه افزایش یافت که این افزایش در گونه s. spinosa بیشتر از گونه دیگر بود. همچنین میزان پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در ریشه و ساقه هردو گونه کاهش یافت که در گونه s. spinosa کاهش کمتری مشاهده شد. شوری موجب افزایش برخی از ترکیبات تشکیل دهنده اسانس مانند: pinene، carene و linalool درگونه s. viridis در مقایسه با گیاهان شاهد گردید. بطور کلی حساسیت کمتر گونه s. spinosa به تنش شوری در این آزمایش را می توان به تجمع بیشتر پرولین و قندهای محلول و جلوگیری از کاهش میزان پتاسیم در شرایط تنش در این گونه نسبت داد.