بررسی توان زیستی و فعالیت آنزیم ‌های آنتی ‌اکسیدانی در کشت سلولی گیاه پریوش (Catharanthus roseus L.) تحت تاثیر غلظت ‌های مختلف سدیم نیتروپروساید

ملکول no (نیتریک اکسید) دارای خاصیت انتقال پیام در گیاه می‌باشد، لذا اثر نیتروپروساید به عنوان عامل تولید کننده این ملکول بر توانایی زیستی در کشت سلولی، پراکسیداسیون سلولی و فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز در کالوس گیاه پریوش مورد بررسی قرار گرفت تا تاثیر no بر قرآیندهای حیاتی این گیاه ارزیابی شود. از کالوس گیاه پریوش سوسپانسیون سلولی تهیه و پس از تیمار با غلظت 0، 10، 50، 100، 150، 200 و 250 میلی‌مول از سدیم نیتروپروساید به مدت 1، 3، 6 روز، توانایی حیات توسط رنگ آمیزی تریپان بلو و رنگ سنجی mtt بررسی شد. علاوه بر توانای حیات از سوسپانسیون سلولی برای بررسی مرفولوژی و از بافت کالوس برای بررسی فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداسیون لیپیدی بعد از تیمار با 100 و 200 میلی مولار به مدت شش روز قرار گرفتند. داده‌ها توسط anova یک طرفه و تست دانکن آنالیز و p < 0.05 به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. مقایسه داده‌های تریپان بلو و mtt نشان دهنده تفاوت معنی دار (p < 0.05) میانگین توانایی زیستی این سلول‌ها به صورت وابسته به غلظت غلظت در مقایسه با کنترل بود. از نظر مرفولوژی سدیم نیتروپروساید باعث تغییر فرم هندسی و اندازه هسته سلول و آشفتگی در کروماتین شد. همچنین سیتوپلاسم نیز دچار تغییرات مورفولوژیک بارزی از قبیل چروکیدگی و تغییر در حاشیه سیتوپلاسم سلول تیمار شده نسبت به گروه کنترل شد. از طرفی نیز فعالیت آنزیم‌های مورد مطالعه در پاسخ به تنش اکسیداتیوی افزایش معنی دار(p < 0.05) نشان داد. میزان مالون دی آلدیید به عنوان محصول پراکسیداسیون لیپید نیز با افزایش معنی دار همراه بود. سدیم نیتروپروساید به عنوان دهنده no می تواند منجر به آسیب غشا سلولی و در نتیجه کاهش توانایی زیستی سلول‌های کالوس گیاه پریوش گردد، اگرچه فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی به دنبال تنش ایجاد شده افزایش یافت اما پاسخگوی نیاز گیاه برای جبران آسیب-‌های وارده نبود.