تاثیر نیتروژن و کودهای زیستی بر روند تغییرات اجزای فلورسانس کلروفیل، عملکرد دانه و برخی صفات گندم رقم چمران

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن و کودهای زیستی بر روند تغییرات اجزای فلورسانس کلروفیل، عملکرد دانه و برخی صفات گندم بهاره رقم چمران، آزمایشی به‌ صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کاملاً تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 1401-1400 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد کودهای زیستی در هشت سطح (شاهد، ازتوباکتر، میکوریزا glomus moseae، میکوریزا glomus intradices، میکوریزا glomus moseae با ازتوباکتر، میکوریزا intraradices glomus با ازتوباکتر، میکوریزا glomus moseae با intraradices glomus، میکوریزا glomus moseae با intraradices glomus به همراه ازتوباکتر) و مقادیر کود نیتروژن در سه سطح (شاهد، کاربرد 100 و 200 کیلوگرم اوره در هکتار) را شامل می شدند. نتایج نشان داد که کاربرد ازتوباکتر به همراه میکوریزا موسه‌آ و اینترا با 200 کیلوگرم اوره در هکتار، از کم‌ترین هدایت الکتریکی و فلورسانس برخوردار بود. کاربرد کودهای زیستی (ازتوباکتر با میکوریزا موسه‌آ و اینترا) با 200 کیلوگرم اوره در هکتار، شاخص کلروفیل (56.31 درصد)، محتوای نسبی آب (63.03 درصد)، فلورسانس متغیر (101.86 درصد)، فلورسانس حداکثر (38.5 درصد)، عملکرد کوانتومی (45.77 درصد) و عملکرد دانه (36.68 درصد) را در مقایسه با شاهد (عدم کاربرد نیتروژن و کودهای زیستی) افزایش داد. بیش‌ترین کارآیی مصرف کود در کاربرد 100 کیلوگرم اوره در هکتار مشاهده شد. بر اساس نتایج این بررسی، کاربرد کودهای زیستی (ازتوباکتر و میکوریزا) و 200 کیلوگرم اوره با بهبود اجزای فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیک مانند هدایت الکتریکی و محتوای نسبی آب، عملکرد دانه گندم را 36.6 درصد در مقایسه با شاهد (عدم کاربرد نیتروژن و کودهای زیستی) افزایش داد.

effects of nitrogen and biofertilizers on the trend of changes in chlorophyll fluorescence components, yield and some traits of wheat (triticum aestivum l.) var. chamran

in order to study the effects of nitrogen and biofertilizers on the trend of changes in chlorophyll fluorescence components, grain yield and some traits of wheat (triticum aestivum l.) var. chamran, an experiment as factorial, was conducted based on a randomized complete block design with three replications at the research farm of the faculty of agriculture and natural resources, university of mohaghegh ardabil, in 2021–2022. the experimental factors included the application of biofertilizer at eight levels (control, azotobacter, glomus moseae, glomus intradices, glomus moseae with azotobacter, glomus intradices with azotobacter, glomus moseae and glomus intradices, glomus moseae and glomus intradices with azotobacter) and nitrogen rates at three levels (no application of nitrogen as a control, application of 100 and 200 kg urea/ha). the results showed that azotobacter sp. and mycorrhiza (glomus moseae and glomus intradices) and 200 kg urea/ha had the lowest electrical conductivity and minimum fluorescence. biofertilizer application (azotobacter, glomus moseae and intradices) increased the chlorophyll index (56.31%), relative water content (63.03%), variable fluorescence (101.86%), maximum fluorescence (38.5%), quantum yield (45.77%) and grain yield (36.68%) in comparison with no application of nitrogen and biofertilizers. the maximum nitrogen use efficiency was observed in the application of 100 kg nitrogen/ha. based on the results of this study, it seems that the application of biofertilizers (azotobacter and mycorrhiza) and 200 kg urea/ha by improving chlorophyll fluorescence components and some physiological traits such as electrical conductivity and relative water content increased the grain yield of wheat by about 36.6% in comparison with control (no application of nitrogen and biofertilizers).