ارزیابی صفات فیزیولوژیک و عملکرد در ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم (triticum aestivum l.) تحت شرایط شور مزرعه

به دلیل گسترش خاک‏های شور در سال‏های اخیر، شناسایی ژنوتیپ‏های امیدبخش گندم با عملکرد قابل قبول در شرایط شور از اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوک‏های کاملاً تصادفی با سه تکرار، در شرایط خاک و آب شور منطقه زرین‏دشت استان فارس و در دو سال زراعی 98- 1397 و 99-1398 انجام شد. در این آزمایش 15 رقم و لاین گندم شامل سیستان، نارین، برات، سارنگ، مهرگان، شوش، سحر، آینه، ms-90-15، ms-92-8، ms-93-5، ms-93-6، ms-93-14، ms-93-16 و s-94-12 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین محتوای سدیم برگ، نشت یونی و مالون ‏دی‏آلدهید مربوط به ارقام مهرگان و سارنگ بود. همچنین محتوای پتاسیم برگ و محتوای نسبی آب برگ در سال اول و دوم در ارقام سیستان، مهرگان، برات، سارنگ و لاین s-94-12 نسبت به ژنوتیپ‏های دیگر افزایش معنی‏داری نشان داد. بیشترین تعداد روز تا رسیدگی با تفاوت معنی‏داری نسبت به سایر ژنوتیپ‏ها مربوط به لاین‏های ms-93-6 و ms-92-8 بود. از سوی دیگر، ارقام مهرگان و آینه زودرس‏ترین ژنوتیپ‏ها بودند. براساس نتایج دو ساله چهار ژنوتیپ سارنگ، مهرگان، s-94-12 و برات دارای بالاترین عملکرد، زودرسی مناسب‏تر و اجزای عملکرد متعادل‏تر بودند. در تجزیه بای‌پلات نیز این ژنوتیپ‌ها بالاترین مقدار عملکرد دانه و اجزای عملکرد را داشتند. بر اساس تجزیه خوشه‏ای که با لحاظ کردن تمامی صفات انجام شد، ژنوتیپ‌ها به سه گروه مجزا تقسیم شدند و ژنوتیپ‏های مهرگان، سارنگ و s-94-12 در یک گروه قرار گرفتند. این ژنوتیپ‏ها به عنوان ژنوتیپ‏های متحمل به شوری برای کاشت در منطقه مورد مطالعه توصیه می‏شوند.

evaluation of physiological indices and yield in promising cultivars and lines of wheat (triticum aestivum l.) under field saline condition

due to the expansion of saline soils in recent years, identification of promising wheat genotypes with acceptable yield in saline condition is of particular importance. the present research was carried out in a randomized complete block design with three replications, in saline soil and water condition of zarindasht region of fars province during the growing seasons of 2017-2018 and 2018-2019. experimental treatments were 15 wheat cultivars and lines including sistan, narin, brat, sarang, mehrgan, shoosh, sahar, aineh, ms-90-15, ms-92-8, ms-93-5, ms-93-6, ms-93-14, ms-93-16 and s-94-12. the results showed that the lowest sodium content, ion leakage and malondialdehyde of leaves was observed in mehrgan and sarang cultivars. also, in the first and second year the potassium content and relative water content of leaves showed a significant increase in sistan, mehrgan, brat, sarang and s-94-12 compared to other genotypes. the highest number of days to maturity with a significant difference compared to other genotypes was observed in ms-93-6 and ms-92-8 lines. on the other hand, mehrgan and aineh cultivars were the earliest genotypes. based on the results of the two-year test, four genotypes of sarang, mehrgan, s-94-12 and brat had the highest yield, suitable earliness and proper yield components. in biplot analysis, these genotypes had the highest amount of grain yield and yield components. based on the cluster analysis which was done by considering all traits, the genotypes were divided into three separate groups and mehrgan, sarang and s-94-12 genotypes were categorized in one group. these genotypes are recommended as salinity tolerant genotypes for planting in the study area.