مطالعه اثر تنش شوری بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در ژنوتیپ‌های برنج در مرحله گیاهچه‌ای تحت شرایط هیدروپونیک

برنج از مهم‌ترین محصولات غذایی در جهان است. شوری خاک عملکرد و کیفیت محصول برنج را کاهش می ‌دهد. غربال کردن ارقام برنج برای شناسایی ارقام متحمل به شوری برای تولید ارقام جدید و کشت در مناطق شور دارای اهمیت زیادی می‌باشد. در این مطالعه، صفات مورفوفیزیولوژیک 42 ژنوتیپ برنج به همراه ژنوتیپ های nona bokara به عنوان شاهد متحمل و ir29 به عنوان شاهد حساس به شوری در مرحله گیاهچه‌ای در دو سطح صفر و 100 میلی مولار شوری (از منبع نمک های nacl، cacl2، na2so4) در شرایط هیدروپونیک به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ژنوتیپ برنج، شوری و برهمکنش آن ها در تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین نتایج نشان داد که صفات طول ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه، محتوای نشت الکترولیت، زیست توده و شاخص سبزینگی تحت تنش شوری کاهش معنی داری نشان دادند. محتوای پرولین تحت تنش شوری افزایش یافته بود. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین صفات زیست توده با وزن خشک ریشه و ساقه وجود دارد. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که صفاتزیست توده، وزن تر و خشک ساقه، طول ساقه و وزن تر ریشه در مولفه اول بیشترین تاثیر را در جهت مثبت داشتند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای نشان داد که 12 ژنوتیپ‌ به همراه nona bokara در خوشه متحمل قرار گرفتند که می‌توانند در برنامه‌های اصلاحی برای توسعه ارقام متحمل به شوری مورد استفاده قرار گیرند.

studying the effect of salinity stress on some morphological and physiological traits in rice genotypes at the seedling stage under hydroponic conditions

rice is one of the most important food products in the world. soil salinity reduces the yield and quality of rice. for the development of new cultivars and the cultivation of rice in saline environments, screening rice cultivars to identify salinity-tolerant cultivars is crucial. in this study, the morphophysiological characteristics of 42 rice genotypes were examined in split plots using a completely randomized design with three replications in hydroponic conditions, with nona bokara representing as a tolerant control and ir29 as a sensitive control to salinity in the seedling stage at two levels of 0 and 100 mm salinity (from the source of nacl, cacl2, and na2so4). the variance analysis results revealed that the effect of rice genotypes, salinity, and their interaction on all traits studied was significant at the 1% level of probability. additionally, the findings of this study demonstrated that under salt stress, the root and stem length, fresh and dried weight of the stem and root, the electrolyte leakage content, biomass, and chlorophyll content were all drastically decreased. but under salt stress, the proline content increased. moreover, the results of the correlation study revealed a significant and positive correlation between biomass features and both shoot fresh weight and shoot dry weight. according to the results of the principal component analysis, the biomass, shoot fresh and dry weight, shoot length, and root weight had the largest positive effects on the first component. the results of cluster analysis showed that 12 genotypes, along with nona bokara were included in the tolerant cluster, which can be used in breeding programs to develop salinity-tolerant cultivars.