ارزیابی رشد و کیفیت سیب‌زمینی و غنی‌سازی سلنیوم در آن تحت شرایط کاربرد سلنیت سدیم

غنی سازی سیب‌زمینی با سلنیوم، با توجه به نقشی ‏که این گیاه در اقتصاد کشاورزی، تغذیه مردم و به دنبال آن ارتقای سطح سلامت جامعه دارد، حائز اهمیت است؛ بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر کاربرد سلنیوم در کمیت و کیفیت سیب زمینی، آزمایشی در مرکز تحقیقات تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، محلول پاشی 15 گرم سلنیت سدیم در هکتار، محلول پاشی 30 گرم سلنیت سدیم در هکتار، کاربرد خاکی 3 کیلوگرم سلنیت سدیم در هکتار، محلول پاشی 15 گرم سلنیت سدیم در هکتار + کاربرد خاکی 3 کیلوگرم سلنیت سدیم در هکتار، محلول پاشی 30 گرم سلنیت سدیم در هکتار + کاربرد خاکی 3 کیلوگرم سلنیت سدیم در هکتار بودند. اگر چه محلول پاشی غلظت های مختلف و نیز کاربرد خاکی 3 کیلوگرم سلنیت سدیم، افزایش سلنیوم غده سیب زمینی را به همراه داشت، ولی بیشترین تاثیر، در تیمار محلول پاشی 15 گرم در هکتار + کاربرد خاکی 3 کیلوگرم در هکتار و تیمار محلول پاشی 30 گرم در هکتار + کاربرد خاکی 3 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. اگر چه میزان اسیدآمینه ایزولوسین تحت تاثیر تیمارهای مختلف کاربرد سلنیت سدیم قرار نگرفت اما در مقابل، کاربرد توام سلنیت سدیم به صورت محلول پاشی و خاکی، افزایش اسیدآمینه گلایسین را به همراه داشت. میزان قند محلول و نشاسته غده سیب زمینی نیز در مقایسه با شاهد، تحت تاثیر کاربرد سلنیت سدیم افزایش یافت و تاثیر کاربرد توام محلول پاشی و کاربرد خاکی سلنیت سدیم بیشتر از کاربرد تکی آن ها بود. کاربرد خاکی و محلول پاشی سلنیت سدیم موجب کاهش مقدار نیترات غده سیب زمینی و در مقابل، افزایش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز گردید. بیشترین افزایش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز، در تیمارهای محلول پاشی 15 گرم در هکتار + کاربرد خاکی 3 کیلوگرم در هکتار و محلول پاشی 30 گرم در هکتار + کاربرد خاکی 3 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. استفاده از سلنیت سدیم سبب افزایش تعداد غده و عملکرد غده سیب زمینی گردید. در مجموع کاربرد خاکی و محلول پاشی سلنیت سدیم موجب غنی سازی سلنیوم در غده سیب‌زمینی و بهبود کمیت و کیفیت محصول شد و تاثیر محلول پاشی سلنیت سدیم توام با کاربرد خاکی، بیشتر بود.

evaluation of growth and quality of potatoes and selenium enrichment in it under selenite sodium application conditions

enriching potatoes with selenium is important considering the role that this plant has in the agricultural economy, feeding people and then improving the health of society. a greenhouse investigation was performed to examine the influence of selenium applied on the quality and quantity of potatoes at the nutrition research center, department of food hygiene and quality control, shiraz university of medical sciences during 2021 using a randomized complete block design with four replications. experimental treatments included control, foliar application of 15 gr/ha sodium selenite, foliar application of 30 gr/ha sodium selenite, soil applied of 3 kg/ha sodium selenite, foliar application of 15 gr/ha sodium selenite + soil applied of 3 kg/ha sodium selenite, as well as foliar application of 30 gr/ha sodium selenite + soil applied of 3 kg/ha sodium selenite. the results showed that foliar application of different concentrations and soil application of 3 kg/ha sodium selenite enhanced the selenium concentrations of potatoes; however, the most positive effects of sodium selenite were when selenium foliar application was applied with its soil application. it was found that the isoleysine amino acid content was not affected by sodium selenite applied; in contrast, foliar application and soil application of sodium selenite increased the concentration of glycine amino acid. the amount of soluble sugar and starch in potato tubers compared to the control increased under treatment with sodium selenite; however, the positive effects of foliar application of sodium selenite were high when applied to the soil. sodium selenite reduced the nitrate content in potato tubers compared to the non-use of sodium selenite; in contrast, sodium selenite applied increased the nitrate-reductase enzyme activity, and the positive effects of foliar application of sodium selenite were high when applied with its soil applied. as well as the application of sodium selenite, which enhanced the potato tuber yield, the number of tubers improved compared to the non-use of this treatment. in conclusion, the soil application and foliar application of sodium selenite have a positive effect on the quantity and quality of potatoes as well as enrichment of selenium in potatoes; however, the positive effects of foliar application of sodium selenite were high when applied with its soil applied.