اثر برخی کودهای زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گلبرگ گل ‌محمدی (rosa damascena mill.) تحت تنش خشکی

کودهای آلی و شیمیایی، نقش حیاتی در مراحل رشد و نمو گیاهان ایفا می‌کنند و کاربرد آن‌ها می‌تواند باعث افزایش رشد و تولید گیاهان شود. در تحقیق حاضر تاثیر کودهای زیستی (بوتامیسول، اسید هیومیک، کودهای اسبی، گوسفندی، گاوی، مرغی، ورمی‌کمپوست، کامل شیمیایی npk همراه با دو سطح شاهد (مثبت: آب‌پاشی و منفی: بدون هر گونه محلول‌پاشی) تحت تنش خشکی بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گلبرگ گل محمدی (rosa damascena mill.) در طی دو سال، به صورت فاکتوریل دو عامل (کود و تنش خشکی) در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که از بین 13 ترکیب شناسایی شده اسانس در کل تیمارها، بیشترین اجزاء مربوط به سیترونلول و ژرانیول (مونوترپن‌های اکسیژنه الکلی) و هنیکوزان و نونادکان (هیدروکربن‌های آلکان‌دار) بود. در بین اجزاء اسانس، ماده موثره هنیکوزان (34.6 و 33.6 درصد) بیشترین میزان را به خود اختصاص داد. نتایج دو سال پژوهش نشان داد که بالاترین مقادیر ارتفاع بوته (212.1 و 214.4 سانتی‌متر)، تعداد شاخه ‌اصلی (22.2 و 23.1)، کلروفیل ‌کل (18.1 و 18.3 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، محتوای نسبی آب برگ (69.5 و 68.4)، عملکرد گل (7651.5 و 7591.2 کیلوگرم در هکتار)، اسانس (0.076 و 0.069 درصد) توسط تیمارهای ورمی‌کمپوست، کود مرغی و یا کود کامل تحت شرایط عدم تنش خشکی به دست آمد. پیشنهاد می‌شود برای حصول بالاترین ترکیب کیفی اسانس گل محمدی یعنی دو ترکیب مهم معطر سیترونلول و ژرانیول تحت شرایط مشابه، از تیمارهای کود کامل و یا کود مرغی استفاده گردد.

effects of some biological and chemical fertilizers on morphophysiological characters and essential oil inrosa damascenamill. in drought stress

biological and chemical fertilizers have important effects on the growth and development of plants and consumption of these fertilizers has increased quantitative and qualitative production in plants. in this study, the effects of biological fertilizers such as botamisol, humic acid, horse manure, sheep manure, cow manure, poultry manure, vermicompost and complete chemical npk with two controls (water foliar application and without any foliar application) and three levels of drought stress (field capacity, 50% and 75% loss of gravitational water) on morpho physiological characters and the content/composition of the essential oil of rosa damascenawere investigated. this research was performed in a randomized complete block design in a factorial layout with three replications. from thirteen essential oil components, the most components were citronellol, geraniol (alcoholic oxygenated monoterpenoides), heneicosane and nonadecane (alkane hydrocarbons). heneicosane (33.6 % and 34.6 %) had the highest amounts of essential oil components. treatments of poultry manure, vermicompost or complete chemicals in field capacity conditions increased the height of the plant (214.4 cm and 212.1 cm), number of stems (23.1 and 22.2), total chlorophyll (18.3 and 18.1 mg.kg fw 1), r.w.c (68.4 and 69.5), petal yield (7651.5 and 7591.2 kg.ha 1) and content of essential oil (0.076 and 0.069%). suggest to obtain the highest quality of essential oil in damask rose, such as important components (citronellol, geraniol) in the same condition, using poultry manure and complete chemical fertilizers.