بررسی پاسخ بیوشیمیایی، رویشی، عملکرد و شاخص‌های کارایی روکولا به منابع کود در شرایط کم آبیاری

یکی از راهکارهای افزایش تحمل گیاهان به شرایط تنش‌های محیطی از جمله تنش خشکی، بهبود روند دریافت عناصر غذایی توسط گیاهان است. روکولا با نام علمی eruca vesicaria subsp. sativa mill. به عنوان سبزی برگی در استان هرمزگان کشت می‌شود. با توجه به محدودیت منابع آب در این استان و نقش تغذیه در افزایش تحمل سبزی‌ها به تتنش خشکی این پژوهش جهت بررسی پاسخ بیوشیمیایی، رویشی، عملکرد و شاخص‌های کارایی روکولا به منابع کود در شرایط کم آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در گلخانه دانشگاه هرمزگان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری به عنوان عامل اصلی (آبیاری کامل به‌عنوان شاهد، کم آبیاری متوسط و شدید) و کاربرد کودهای مختلف به عنوان عامل فرعی (شاهد، کود اوره، ورمی‌کمپوست و کود گاوی) بودند. نتایج نشان داد که تمام صفات بیوشیمیایی شامل میزان کلروفیل و کارتنوئید، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز و میزان مالون دی‌آلدهید، صفات رویشی و عملکرد شامل ارتفاع بوته، طول و قطر ریشه، وزن تر ریشه و اندام هوایی، عملکرد اقتصادی تر و کارایی نیتروژن و آب روکولا به‌طور معنی‌دار تحت تاثیر اثر اصلی آبیاری قرار گرفتند. در حالی‌که اثر اصلی کود بر آنزیم پراکسیداز، ارتفاع بوته و قطر ریشه معنی‌دار نشد. در اغلب موارد کارایی کودهای آلی در مقایسه با اوره بیشتر بود. به‌طوری‌که کاربرد ورمی‌کمپوست باعث افزایش فعالیت کاتالاز در شرایط کم‌آبیاری شدید و متوسط به‌ترتیب به‌میزان 23.3 و 29.9 درصد شد. کم آبیاری متوسط و شدید و همچنین کاربرد کود باعث افزایش کارایی مصرف آب در روکولا شد. در هر سطح کود، کم آبیاری شدید باعث کاهش معنی‌دار کارایی مصرف نیتروژن در مقایسه با آبیاری کامل و کم آبیاری متوسط شد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که در شرایط کم‌آبیاری شدید کاربرد کود گاوی باعث افزایش عملکرد اقتصادی تر روکولا به‌میزان 52.0 درصد در مقایسه با شاهد شد. در مجموع بیشترین عملکرد تر اقتصادی در شرایط آبیاری کامل و کاربرد کود اوره یا گاوی بدست آمد. بنابراین با توجه به محدودیت منابع آب در استان هرمزگان، کاربرد کود می‌تواند باعث بهبود عملکرد روکولا در شرایط کم‌آبیاری می‌شود. 

investigation the biochemical, vegetative, yield and efficiency indices response of arugula to fertilizer sources under deficit irrigation conditions

one of the strategies to increase the tolerance of plants to environmental stress conditions, including drought stress, is to improve the process of receiving nutrients by plants. arugula (eruca vesicaria subsp. sativa mill.) is cultivated as a leafy vegetable in hormozgan province. considering the limitation of water resources in this province and the role of fertilizers in increasing the tolerance of vegetables to drought stress, this research was conducted to investigate the biochemical, vegetative, yield and efficiency indicators responses of arugula to fertilizer sources under deficit irrigation conditions, a split plots experiment as a completely randomized design with 12 treatments and three replications in the greenhouse of university of hormozgan. the experimental treatments included irrigation as the main plot (full irrigation as control, moderate and severe deficit irrigation) and the use of different fertilizers as sub-plot (control, urea, vermicompost and cow manure). the results showed that all the biochemical traits including the chlorophyll and carotenoids contents, catalase and peroxidase activities and the amount of malondialdehyde, vegetative and yield traits including plant height, root length and diameter, root and shoot fresh weight, fresh economical yield and nitrogen and water use efficiency of arugula was significantly affected by the main effect of irrigation. while the main effect of fertilizer sources on peroxidase activity, plant height and root diameter were not significant. the use of different fertilizers improved the under-study traits under deficit irrigation conditions, and in most cases the efficiency of organic fertilizers was higher than urea. so that the use of vermicompost increased the catalase activity in severe and moderate deficit irrigation conditions by 23.3 and 29.9 %, respectively. moderate and severe deficit irrigation, as well as the use of fertilizer, increased the water use efficiency in arugula. at each fertilizer level, severe deficit irrigation caused a significant decrease in nitrogen use efficiency compared to full irrigation and moderate deficit irrigation. the results of this research showed that in severe deficit irrigation conditions, the use of cow manure increased the economic yield of arugula by 52.0% compared to the control. in total, the highest economic yield was obtained in the full irrigation and the use of urea or cow manure. therefore, according to the limitation of water resources in hormozgan province, the application of fertilizer can improve the yield of arugula under deficit irrigation conditions.