تاثیر زئولیت بر خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه گشنیز (Coriandrum Sativum L.) در شرایط تنش کم‌آبی

این آزمایش با هدف بررسی تاثیر زئولیت بر خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گشنیز در شرایط تنش خشکی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کاملاً تصادفی در چهار تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 انجام شد. عامل تنش خشکی در سه سطح (شامل: 100% نیاز آبی (بدون تنش)، 75% نیاز آبی (تنش ملایم) و 50% نیاز آبی (تنش شدید)) و مصرف زئولیت در پنج سطح (عدم مصرف، 2، 4، 6 و 8 تن در هکتار زئولیت). نتایج نشان داد که با اعمال تنش خشکی، ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی به‌طور چشم گیری کاهش یافت؛ درحالی‌که با کاربرد زئولیت تاحدودی اثرات تنش کم آبی کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان وزن خشک اندام هوایی به ترتیب، در آبیاری نرمال (بدون تنش) با کاربرد شش تن زئولیت در هکتار (2/99 گرم بر بوته) و در شرایط خشکی (50 درصد نیاز آبی) بدون کاربرد زئولیت (1/22 گرم بر بوته) به دست آمد. همچنین کاهش میزان آبیاری، سبب افزایش پرولین شد، درحالی‌که با کاربرد زئولیت تا اندازه‌ای اثرات خشکی کاهش یافت. آبیاری نرمال و مصرف شش تن در هکتار زئولیت کمترین مقدار پرولین و تنش شدید (آبیاری 50 درصد نیاز آبی) و عدم مصرف زئولیت، بیشترین میزان پرولین را دارا بود. به‌طورکلی مشخص شد که با اعمال تنش ملایم (75 درصد نیاز آبی) و استفاده از شش تن در هکتار زئولیت می توان ضمن کاهش اثرات تنش، از عملکرد اقتصادی قابل قبولی در گیاه گشنیز برخوردار بود.

effect of zeolite on biochemical and physiological properties of coriander (coriandrum sativum l.) under water deficit stress

the aim of this experiment was to investigate the effect of zeolite on biochemical and physiological properties of coriander under drought stress in factorial form in a randomized complete block design with 4 replications during the two cropping years of 2017-2018 and 2018-2019. drought stress at 3 levels (including: 100% water requirement (no stress), 75% water requirement (mild stress) and 50% water requirement (severe stress)) and zeolite consumption at 5 levels (no use, 2, 4, 6 and 8 t. ha-1 of zeolite) were applied. the results showed that the water deficit stress decreased plant height drought, fresh and dry weight of shoots significantly; however, with the application of zeolite, the effects of stress were somewhat reduced. the highest and lowest shoot dry weight was obtained, in normal irrigation (without stress) with the use of six tons of zeolite per hectare (2.99 g. plant-1) and in drought conditions (50% water requirement) without the use of zeolite (1.22 g. plant-1), respectively. reduction of irrigation also increased proline, while application of zeolite reduced drought effects slightly. normal irrigation and consumption of six tons per hectare of zeolite showed the lowest amount of proline and severe stress (irrigation 50% of water requirement) and non-consumption of zeolite showed the highest amount of proline. in general, it was gained an acceptable economic yield in the coriander plants by applying mild stress (75% of water requirement) and using six tons per hectare of zeolite, as well as reduces the effects of stress.