تاثیر محلول‌پاشی عناصر کم‌مصرف بر برخی صفات بیوشیمیایی و عملکرد گندم در شرایط تنش کم‌آبی

به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر کم مصرف بر برخی صفات بیوشیمیایی و عملکرد گندم در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به‌صورت کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در سه تکرار در ورامین طی دو سال زراعی 1396- 1395 و 1397- 1396به اجرا درآمد. عامل اصلی رژیم های آبیاری در سه سطح (i1: آبیاری معمول، i2: قطع آبیاری در مرحله شروع رشد ساقه و i3: قطع آبیاری در مراحل شروع رشد ساقه و پُر شدن دانه) و عامل فرعی شامل محلول پاشی عناصر کم‌مصرف در هشت سطح (m1: شاهد (بدون محلول پاشی)، m2: محلول پاشی بُر، m3: روی، m4: آهن، m5: روی+بُر، m6: آهن+بُر، m7: روی+آهن و m8: روی+ بُر+ آهن) بودند. در شرایط آبیاری معمول، دو نوبت آبیاری پاییزه و چهار نوبت آبیاری بهاره انجام گرفت. محلول پاشی هر یک از عناصر ریزمغذی از منبع سولفات آهن، سولفات بُر و سولفات روی با غلظت 5 در هزار در دو مرحله ساقه دهی و ظهور سنبله انجام گردید. نتایج نشان داد اثر رژیم های آبیاری، محلول پاشی عناصر کم‌مصرف و اثر متقابل آن ها در سطح یک درصد بر محتوای کلروفیلa، b و کلروفیل کل، غلظت آنزیم کلروفیلاز، مالون دی آلدئید و آبسزیک اسید معنی دار بود. همچنین اثر ساده آبیاری و محلول پاشی بر غلظت قند کل و عملکرد دانه معنی دار بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری منجر به کاهش کلروفیل کل شد. محلول پاشی روی+ بُر+ آهن (m8) در هر سه سطح رژیم های آبیاری منجر به افزایش معنی دار کلروفیل کل گردید. بیشترین میزان کلروفیل کل در شرایط آبیاری معمول به همراه محلول پاشی روی+ بُر+ آهن (i1m8) به میزان 6/03 میلی گرم بر گرم برگ تازه به دست آمد. همچنین محلول پاشی روی+ بُر+ آهن در تیمارهای آبیاری (i2) و (i3) (به ترتیب با میانگین های 5/2 و 4/55 میلی گرم بر گرم برگ تازه)  منجر به افزایش کلروفیل کل نسبت به عدم محلول پاشی این عناصر گردید. به طور کلی، استفاده از محلول پاشی عناصر ریزمعذی آهن، روی و بُر ضمن افزایش عملکرد دانه، در شرایط تنش می تواند سبب بهبود ویژگی های فیزیولوژیکی در گندم گردد.

the effect of foliar application of micro-elements on some biochemical traits and wheat yield under water stress conditions

in order to investigate the effect of foliar application of micro-elements on some biochemical traits and wheat yield under water stress conditions, an experiment was carried out in the form of split plots based on a randomized complete block design in three replications in varamin during the two crop years 2016–2017 and 2017–2018.  the main factors of irrigation regimes at three levels (i1: normal irrigation, i2: cut-off irrigation at the beginning of stem growth, and i3: cut-off irrigation at the beginning of stem growth and seed filling) and sub-factors including foliar spraying of micro-elements at eight levels (m1: control (without foliar spraying), m2: boron foliar application, m3: zinc, m4: iron, m5: zinc+boron, m6: iron+boron, m7: zinc+iron and m8: zinc+boron+iron) were considered. the irrigation was done twice in the autumn and four times in the spring under normal irrigation conditions. the foliar spraying of each of the micronutrients from the sources of iron sulfate, boron sulfate and zinc sulfate with a concentration of 5/1000 was carried out in two stages: stemming and spike emergence. the results showed the effect of irrigation regimes, foliar application of micro-elements and their interaction on the content of chlorophyll a, b and total chlorophyll, the concentration of chlorophyllase enzyme, malondialdehyde and abscisic acid. also, the simple effect of irrigation and foliar spraying was significant on total sugar concentration and grain yield. the results showed that the interruption of irrigation led to a decrease in total chlorophyll. foliar spraying of zinc + boron + iron (m8) in all three levels of irrigation regimes led to a significant increase in total chlorophyll. the highest amount of total chlorophyll was obtained under normal irrigation conditions, along with zinc+boron+iron (i1m8) foliar spraying at a rate of 6.03 mg.g-1 of fresh leaves. also, foliar spraying of zinc+boron+iron in irrigation treatments (i2) and (i3) (respectively, with averages of 5.2 and 4.55 mg.g-1 of fresh leaves) led to an increase in total chlorophyll compared to control. in general, the use of foliar applications of iron, zinc, and boron can improve the physiological characteristics of wheat under stressful conditions while increasing grain yield.