مطالعه ویژگی‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی عدس (lens culinaris madikus) در شرایط تنش شوری

تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزنده و کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان زراعی در مناطق نیمه‌خشک و خشک است. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های مختلف عدس، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات شوری دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1400-1399 اجرا شد. سطوح شوری 2/5، 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر در کرت‌های اصلی و شش ژنوتیپ عدس در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش سطح تنش شوری محتوای کاروتنوئیدها، فنل، سدیم برگ و زیست‌توده کاهش یافت. بیشترین محتوای فنل برگ در شوری 5/2 دسی‌زیمنس بر متر و ژنوتیپ mlc178 مشاهده شد و با افزایش شدت تنش به 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر به ترتیب 28 و 238 درصد از محتوای فنل برگ کاسته شد. ژنوتیپ mlc118 دارای بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز در شرایط سطح 2/5 دسی‌زیمنس بر متر بود و با افزایش شدت تنش شوری به 6 و 9 دسی‌زیمنس بر متر، فعالیت آنزیم کاتالاز به ترتیب 1/09 و 1/94 برابر کاهش یافت. از سوی دیگر، بیشترین زیست‌توده در سطح 2/5 دسی‌زیمنس بر متر و در ژنوتیپ mlc117 مشاهده شد که نسبت به سطوح بالاتر شوری، بیش از دو برابر زیست‌توده بیشتری تولید کرد. بیشترین محتوای پرولین برگ در ژنوتیپ mlc26 در سطح تنش شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد، درحالی‌که، با کاهش سطح تنش شوری به 6 و 2/5 دسی‌زیمنس بر متر، محتوای پرولین برگ به ترتیب به میزان 4 و 46 درصد کاهش یافت. به‌طور‌کلی، ژنوتیپ‌های mlc117 و mlc12 در شرایط تنش شوری در بیشتر صفات برتری داشتند.

study of the physiological and biochemical characteristics of lentils (lens culinaris medik) under salinity stress conditions

salinity stress is one of the most important abiotic stresses that diminishes the yield of crops in semi-arid and arid regions. to investigate the effect of salinity stress on the physiological and biochemical characteristics of different lentil genotypes, a split plots experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in the salinity research farm of the ferdowsi university of mashhad in the 2021–2022 cropping year. the salinity levels of 2.5, 6, and 9 ds/m-1 six lentil genotypes were placed in the main plots and the secondary plots, respectively. the results showed that the carotenoids, phenols, leaf sodium contents, and biomass decreased with the increase in salinity stress level. the highest phenolic content of leaves was observed in salinity of 2.5 ds/m and mlc178 genotype, and with increasing stress intensity to 6 and 9 ds/m, the phenolic content of leaves decreased by 28 and 238%, respectively. mlc118 genotype had the highest activity of catalase enzyme under the condition of 2.5 ds/m and catalase enzyme activity decreased by 1.09 and 1.94 times with the increase of salinity stress to 6 and 9 ds/m, respectively. on the other hand, the highest biomass was observed at the level of 2.5 ds/m in the mlc117 genotype, which produced more biomass about two times compared to higher salinity levels. the mlc26 genotype had the highest proline content in leaves at a salinity stress level of 9 ds/m, when the salinity stress level decreased to 6 and 2.5 ds/m, the proline content of leaves decreased by 4% and 46%, respectively. in general, mlc117 and mlc12 genotypes were superior in most traits under salinity stress conditions.