اثر محلول‌پاشی نانوکود و متانول بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گندم دیم در شرایط آبیاری تکمیلی

آبیاری تکمیلی موجب تعدیل خسارات ناشی تنش خشکی در زراعت دیم می گردد. کاربرد نانوکود فارمکس و متانول به صورت محلول پاشی نیز می تواند از جمله راه کارهای مدیریتی موثر در بهبود تولید تحت شرایط دیم به شمار روند. بدین منظور اثر آبیاری تکمیلی، محلول پاشی نانوکود و محلول پاشی متانول در آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار پرولین (به ترتیب 31 و 26 درصد) و آنزیم آنتی اکسیدان پراکسیداز (به ترتیب 4.6 و 10.5 درصد) با آبیاری تکمیلی کاهش یافت و جذب عناصر غذایی ضروری پرمصرف و کم مصرف و در نهایت عملکرد دانه افزایش نشان داد. در شرایط عدم آبیاری تکمیلی، تفاوتی میان دو تیمار عدم محلول پاشی و محلول پاشی نانوکود از نظر مقدار پراکسیداز در تمامی سطوح محلول پاشی متانول مشاهده نشد؛ اما مقدار پراکسیداز در شرایط آبیاری تکمیلی در تیمار عدم محلول پاشی نانوکود در تمامی سطوح محلول پاشی متانول بیشتر از تیمار محلول پاشی نانوکود بود. با کاربرد متانول در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی از مقدار پرولین و پراکسیداز کاسته شد. محلول پاشی نانوکود با افزایش مقدار نیتروژن اندام هوایی (76 درصد) و مقدار نیتروژن دانه (16 درصد) موجب افزایش مقدار پروتئین دانه (3.3 درصد) شد. جذب عناصر توسط گیاه و غنی سازی دانه گندم بستگی به نوع عنصر ضروری و غلظت متانول در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی داشت. در مجموع، آبیاری تکمیلی، محلول پاشی نانوکود و محلول پاشی متانول، عملکرد دانه گندم در شرایط دیم را افزایش داد، لیکن در شرایط آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه با افزایش محلول پاشی متانول تا سطح 20 درصد افزایش یافت و با مصرف بیشتر متانول روند کاهشی داشت؛ اما در شرایط عدم آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه با افزایش محلول پاشی متانول افزایش نشان داد.

effect of foliar application of nano fertilizer and methanol on morphophysiological properties of rainfed wheat in terms of supplementary irrigation

supplementary irrigation moderates the damage caused by drought stress in rainfed agriculture. meanwhile, the application of nano fertilizers and methanol as the foliar application can be considered as effective management strategies to improve production under dryland conditions. for this purpose, the effect of supplementary irrigation, nano fertilizer spraying, and methanol foliar spraying was investigated in a split-factorial experiment with four replications. the results showed that the amount of proline (31% and 26%, respectively) and antioxidant enzyme peroxidase (4.6% and 10.5%, respectively) decreased with supplementary irrigation and showed the absorption of high and low consumption essential nutrients and finally increased grain yield. in the absence of supplemental irrigation, no difference was observed between the two treatments of non-foliar spraying and foliar application of peroxidase at all levels of methanol foliar spraying; however, the amount of peroxidase in the conditions of supplementary irrigation in the non-foliar application of nano fertilizer at all levels of methanol foliar application was higher than the foliar application of nano fertilizer. proline and peroxidase levels were reduced by methanol application in both rainfed and supplementary irrigation conditions. foliar application of nano fertilizer increased the amount of grain protein (3.3%) by increasing the amount of nitrogen (76%) in the shoot and the amount of grain nitrogen (16%). element uptake by plants and wheat grain enrichment depended on the type of element and the concentration of methanol in both dryland and supplementary irrigation conditions. in general, supplementary irrigation, nano fertilizer foliar application, and methanol foliar application increased wheat grain yield in dryland conditions, but in supplementary irrigation conditions, grain yield increased by 20% with increasing methanol foliar application and with more consumption methanol had a decreasing trend; however, in the absence of supplementary irrigation, grain yield increased with increasing methanol foliar application.