اثر کاربرد برگی اکسید روی و نانو‌ذره روی بر رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در گیاه دارویی ریحان (ocimum basilicum l.)

محلول‌پاشی عناصر کم‌مصرف از جمله روی، یک روش سریع و ساده برای رفع یا کاهش کمبود این عناصر در گیاه است. به منظور ارزیابی اثر محلول‌پاشی عنصر روی به دو صورت معمول و نانوذره بر پاسخ‌های رشدی و آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی ریحان (ocimum basilicum l.)، این تحقیق به صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و در شرایط گلخانه‌ای اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح اکسید روی (صفر، 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر لیتر) و چهار سطح نانوذره اکسید روی (صفر، 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر لیتر) بودند. نتایج تجزیه واریانس مشخص کرد که اثر تیمارها بر صفات رشدی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که تحت تیمار اکسید روی معمولی در سطح 100 میلی‌گرم، طول اندام هوایی و ریشه و وزن خشک اندام هوایی و ریشه افزایش معنی‌دار در مقایسه با شاهد یافتند. تیمار نانوذره روی در همه سطوح به خصوص در سطح 100 میلی‌گرم اثر مثبت معنی‌دار بر همه شاخص‌های رشدی شامل طول اندام هوایی و ریشه، طول و تعداد گل‌آذین و وزن خشک اندام هوایی و ریشه نسبت به شاهد داشت. با افزایش غلظت هر دو تیمار روی معمولی و نانوذره روی، میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز در ریشه و اندام هوایی افزایش یافت. کمترین و بیشترین مقدار شاخص‌های رشدی و میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان به ترتیب در گیاهان شاهد و تیمار 100 میلی‌گرم بر لیتر نانوذره مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان‌دهنده تاثیر مثبت و بارز فرم نانوذره اکسید روی نسبت به فرم معمولی اکسید روی، بر رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در گیاه دارویی ریحان است.

Effect of leaf application of zinc oxide and zinc nanoparticle on growth and antioxidant enzyme activities in pharmaceutical plant basil (Ocimum basilicum L.)

Foliar application of micronutrient such as zinc is a quick and easy way to eliminate or reduce the deficiency of these nutrients in plants. In order to evaluate the effects of foliar application of ordinary and nanoparticles of zinc on the growth and antioxidant responses in medicinal plant basil (Ocimum basilicum L.), this research was conducted by complete randomized design with three replicates under greenhouse conditions. The treatments included four levels of zinc oxide (0, 25, 50, 100 mg.L-1) and four levels of zinc oxide nanoparticles (0, 25, 50, 100 mg.L-1). Results showed that under zinc oxide treatment at 100 mg/L, the shoot and root length, and the shoot and root dry weights were significantly increased, as compared with the control. The zinc nanoparticle treatment under different levels, especially at 100 mg.L-1 had a significant increase on all growth parameters including shoot and root length, inflorescence number and length, and shoot and root dry weights in comparison to the control plants. By increasing concentration of both treatments (ordinary zinc and nano-zinc), the activities of antioxidant enzyme catalase, ascorbate peroxidase and guaiacol peroxidase were elevated. Minimum and maximum amounts of growth traits and antioxidant enzymes activities were observed in control and 100 mg.L-1 zinc nanoparticle, respectively. The results from this study indicated positive and obvious effect of zinc oxide nanoparticle, compared to ordinary zinc oxide, on the growth and antioxidant enzyme activity in pharmaceutical plant basil.