اثر همزیستی اندوفیتی و محلول‌‌پاشی اسپرمیدین بر فلورسانس کلروفیل و رنگیزه‌های فتوسنتزی گیاه دارویی استویا (stevia rebaudiana bertoni) در شرایط تنش شوری

به‌منظور بررسی اثر همزیستی اندوفیتی و محلول ‌پاشی اسپرمیدین بر فلورسانس کلروفیل و رنگیزه‌های فتوسنتزی گیاه دارویی استویا (stevia rebaudiana bertoni) تحت تنش شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور‌های آزمایش شامل تنش شوری در سه سطح (صفر، 6 و 12 دسی‌زیمنس بر متر)، تیمار همزیستی قارچی شامل چهار سطح عدم تلقیح (شاهد)، تلقیحpiriformospora indica  (pi)، تلقیح trichoderma virens (trich) و تلقیح همزمان دو قارچ (pi+trich) و تیمارمحلول ‌پاشی پلی‌آمین اسپرمیدین در سه سطح (صفر، 0.75 و 1.5 میلی‌مولار) بود. نشاهای گیاه استویا پس از تلقیح با تیمارهای قارچی تا اواخر مرحله رویشی با آب معمولی و سپس به مدت دو هفته با تیمارهای آب شور که حاوی مخلوط آب دریای خزر و آب مقطر بود، آبیاری شدند. تیمار اسپرمیدین یک هفته قبل از اعمال تنش شوری اعمال شد. نتایج نشان داد در شرایط شور تلقیح با قارچ‌های اندوفیت به‌ویژه pi+trich مقدار فلورسانس حداکثر (fm)، فلورسانس متغیر (fv)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم ii (fv/fm) و کارایی کوانتومی فتوشیمیایی موثر فتوسیستم ii [y(ii)] را افزایش و کارایی کوانتومی غیر فتوشیمیایی تنظیم شده فتوسیستم ii [y(npq)] و کارایی کوانتومی غیر ‌فتوشیمیایی تنظیم نشده فتوسیستم ii [y(no)] را کاهش داد. از طرفی همزیستی قارچی به ویژه pi+trich و محلول پاشی اسپرمیدین 0.75 میلی‌مولار منجر به افزایش fm، fv و fv/fm شد. در تمام سطوح شوری تلقیح با تیمار‌های قارچی و برهمکنش قارچ و اسپرمیدین، غلظت کلروفیل a را بهبود بخشید. در مجموع کاربرد قارچ‌های اندوفیت به ‌ویژه تلقیح همزمان دو قارچ در تمام سطوح شوری باعث بهبود پارامترهای فلورسانس کلروفیل و تعدیل اثر تخریبی شوری شد. همچنین پلی‌آمین اسپرمیدین (به‌ویژه در غلظت 0.75 میلی‌مولار) موجب بهبود تحمل گیاه به تنش شوری با قارچ‌های اندوفیت اثر هم ‌افزایی داشت. 

The effects of endophyte symbiosis and spermidine foliar application on chlorophyll fluorescence and photosynthetic pigments of stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) medicinal plant under salinity conditions

To evaluate the effects of endophyte symbiosis and spraying of spermidine on chlorophyll fluorescence and photosynthetic pigments of stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) medicinal plant under salt stress conditions, a factorial experiment was conducted based on completely randomized design with three replicates. The treatments consisted of salinity in three levels (0, 6 and 12 dS.m-1), fungal symbiosis treatments including four levels: non-inoculated (control), inoculation with Piriformospora indica (Pi), at Trichoderma virens (Trich) and co-inoculation of two fungi (Pi+Trich) and spraying of spermidine in three levels (0, 0.75 and 1.5 mM). Seedlings of stevia after inoculation with fungi were irrigated with tap water until the end of vegetative stage and then irrigated with saline water treatments containing mixture of distilled and Caspian Sea water. The spermidine was foliarly sprayed one week before salinity stress. The results showed that the inoculation of endophyte fungi had a positive effect on Fm, Fv and Fv/Fm. The most increase of these parameters recorded when two fungi (Pi+Trich) were coinoculated. Also, fungi inoculation increased Y(II) while decreased Y(NPQ) and Y(NO) at different salinity levels. Fungal inoculation particularly Pi+Trich and spermidine application with 0.75 mM markedly increased Fm, Fv and Fv/Fm. Also, in all levels of salt stress inoculation with fungi as well as interaction of fungi and spermidine increased chlorophyll a content. In general, inoculation of endophytic fungi particularly co-inoculation of P. indica and T. virens, improved the chlorophyll fluorescence parameters and adjusted adverse effects of salinity. Also, the spermidine (especially at the rate of 0.75 mM) induced salt stress tolerance in stevia plant and showed synergetic effects with endophytic fungi in terms of the mentioned parameters.