شناسایی موتانت‌های برنج متحمل به تنش شوری از طریق ارزیابی بیوشیمیائی، عملکردی و مولکولی ( cgssr)

جهت شناسایی لاین‌های موتانت نسل نهم برنج متحمل به شوری، ارزیابی برخی صفات بیوشیمیائی موثر در شوری (مرحله گیاهچه‌ای) بصورت آزمایش کرت‌های خرد شده فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، در سال 1398 صورت گرفت. فاکتور اصلی شامل زمان نمونه‌برداری (سه، شش و نه روز پس از اعمال تنش شوری) و فاکتورهای فرعی شامل تنش شوری کلرید سدیم در سه سطح صفر، ds/m4 و ds/m8 (اضافه نمودن نمک به آب مقطر و خاک معمولی شالیزار و تهیه عصاره اشباع شوری) و ژنوتیپ (14 موتانت (m9)، دو شاهد حساس سپیدرود و ir29 و دو شاهد متحمل دیلمانی و nonabokra) بودند. همچنین شناسایی برخی ژن‌های موثر در تنش شوری با استفاده از سه پرایمر ریزماهواره cgssr انجام و در ادامه صفات وزن کل دانه در هر بوته و شاخص تحمل بصورت فاکتوریل ارزیابی گردیدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرات اصلی و اثرات متقابل همه تیمارها در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. در زمان نمونه‌برداری (9 روز پس از اعمال تنش) و شوریds/m 8، غلظت پرولین در ژنوتیپ‌های متحمل افزایش و میزان مالون‌دی‌آلدهید کاهش یافت. تجزیه کلاستر (در زمان نه روز پس از تنش و شوری ds/m8) ژنوتیپ‌ها را به پنج گروه تقسیم و چهار ژنوتیپ به همراه شاهد متحمل g17 در گروه پنجم قرار گرفتند. بررسی مولکولی الگوی باندی پرایمرهای ospex111، osnac5 و osracb(t) به ترتیب تعداد شش، دو و هفت ژنوتیپ را همردیف با ژنوتیپ‌های متحمل نشان داد. چهار ژنوتیپ در شوریds/m8، وزن کل دانه در هر بوته بیشتری نسبت به دیلمانی داشتند. در نهایت با در نظر گرفتن سازوکارهای بیوشیمیائی موثر و نتایج تجزیه کلاستر و با تاکید بر ارزیابی مولکولی و عملکردی می‌توان پیشنهاد نمود ژنوتیپ‌های g1 از موتانت سنگ‌طارم، g2 از موتانت رشتی، g4 از موتانت هاشمی وg9 از موتانت چالوسی در اولویت اول و ژنوتیپ‌های g8 از موتانت هاشمی، g12 وg13 از موتانت نعمت در اولویت دوم به عنوان لاین‌های امیدبخش موتانت متحمل به تنش شوری در مزارعی که با تنش شوری (آب وخاک) مواجه هستند استفاده گردد.

Identification of rice mutants tolerant to salt stress via evaluation biochemical, quantitative and molecular

To evaluate biochemically in different time course in rice mutants (M9) (seedling stage) under NaCl stress, a split factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with 3 replications in the greenhouse of Genetics and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan (GABIT), during 2019. The main factor included sampling time (3, 6 and 9 days after stress) and subfactors included salinity stress in three levels of NaCl (0, 4 and 8 ds/m (saline water + paddy soil)) and rice genotypes (14 mutants (M9), 2 susceptible controls of Sepidrood, IR29 and 2 controls tolerant of Dailamani, Nonabokra). Then, the yield per plant and STI index were evaluated as factorial. Analysis of variance showed that the main and the interaction effects were significant for all traits at 1% probability level. At the time of sampling (9 days after stress) and salinity of 8ds/m, proline concentration in tolerant genotypes increased and malondialdehyde content in tolerant genotypes decreased. Four genotypes at salinity 8ds/m had higher yield than Dailamani. In these genotypes, increasing proline and decreasing malondialdehyde at higher times increased yield. 4 genotypes showed higher stress tolerance index and 3 genotypes showed lower yield loss than Dailamani. Considering the biochemical properties effective in salinity stress, it is possible to suggest these genotypes (G1, G4 and G8) which at 8ds/m with yield of 2.36, 2.36 and 2.41 (gr) respectively, compared to Dailamani (1/54 gr) They had higher yields and can be used as promising salinetolerant lines in saline fields.