واکنش دو رقم کنجد (یکتا و ناز تک شاخه) به گونه‌های مختلف قارچ میکوریزا

یک آزمایش گلدانی به منظور ارزیابی تاثیر تلقیح گیاهان با گونه‌های مختلف قارچ میکوریزا (funneliformis mosseae,rhizophagus irregularis, claroideoglomus. claroideum, cl. etanicatum, glomus versiform, g. fasciculatum, g. caledonium وg. geosporum ) بر صفات مرتبط با رشد دو رقم کنجد (یکتا و ناز تک شاخه) در فضای باز مجاور گلخانه‌های علمیپژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش برهمکنش میکوریزا و رقم بر میزان آغشتگی میکوریزایی، غلظت فسفر، پتاسیم، آهن، روی، کلروفیل، کارتنوئید، کربوهیدرات‌های محلول و وزن خشک اندام هوایی معنی‌دار بود. بیشترین میزان آغشتگی میکوریزایی برای هر دو رقم در تلقیح با گونه قارچ cl. claroideum بدست آمد. در اثر تلقیح گیاهان غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و روی در غالب موارد افزایش یافت. بیشترین میزان افزایش غلظت فسفر (72%)، آهن (126%) و روی (%54) به ترتیب به گیاهان تلقیح شده رقم یکتا با گونه‌های قارچg.fasciculatum ، cl.claroideum و g.geosporum ولی بیشترین میزان افزایش غلظت پتاسیم (38%) به گیاهان تلقیح شده رقم ناز تک شاخه با گونه‌های قارچg.fasciculatum ، cl.etanicatum و f. mosseaeبدون تفاوت معنی‌دار با یکدیگر تعلق داشت. تلقیح گیاهان با میکوریزا بسته به نوع رقم و گونه قارچ موجب افزایش و یا کاهش محتوای کلروفیل، کارتنوئید، قندهای محلول و وزن خشک اندام هوایی گردید. وزن خشک اندام هوایی در رقم یکتا تلقیح شده با گونه هایr. irregularis وf. mosseae به ترتیب 20 و 23 درصد و در رقم ناز تک شاخه تلقیح شده با گونه‌هایg. fasciculatum و cl. clarodium به ترتیب 17 و 41 درصد افزایش نشان داد و بر این اساس، این چهار گونه موثرترین گونه‌های قارچ میکوریزا در همزیستی با ارقام کنجد شناخته شدند.

Response of two sesame cultivars (Yekta and Naz) to different species of mycorhizal Fungi

A pot experiment was conducted to evaluate the effects of inoculation with different mycorrhizal species (Funneliformis mosseae, Rhizophagus irregularis, Claroideoglomus. claroideum, Cl. etanicatum, Glomus fasciculatum, G. caledonium, G. versiform and G. geosporum) on the growth parameters of two sesame cultivars (Yekta and Nas takshakheh). In this experiment treatments were arranged as factorial based on a completely randomized design with three replications. Results showed that the the effects of the interaction between mycorrhizal species and cultivars were significant on colonization rate, the contents of phosphorus, potassium, iron, zinc, chlorophyll, carotenoids and soluble carbohydrates and also on shoot dry weight. The highest colonization rates in both cultivars were obtained in the plants inoculated by Cl. claroideum. Mycorrhizal inoculation in most cases increased the concentrations of phosphorus, potassium, iron and zinc in the treated plants. Maximum increases in the contents of phosphorus (72%), iron (126%) and Zinc (54%) were achieved in the plants of Yekta inoculated by G. fasciculatum, G.caledonium and G.geosporum, respectively, while the highest content of potassium (38%) was obtained in the plants of Nas takshakheh inoculated by G. fasciculatum, Cl.etanicatum and Funneliformis mosseae. Mycorrhizal inoculation, depending on the used cultivar and mycorrhizal species, increased or decreased shoot dry weight and the contents of chlorophyll, carotenoids and soluble carbohydrates. Shoot dry weight was increased by 20 and 23% in the plants of Yekta inoculated by Rhizophagus irregularis and Funneliformis mosseae and by 17 and 41% in the plants of Nas takshakheh inoculated by G. fasciculatum and Cl.clarodoium, respectively, and therefore, these four mycorrhizal species were recognized as the most compatible species with sesame plants.