اثر القای پلی‌پلوئیدی بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد اسانس اسطوخودوس افراشته (lavandula stricta)

برای بررسی اثر تغییر سطح پلوییدی بر صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و میزان اسانس در گیاه بومی اسطوخودوس افراشته، در این پژوهش از کلشی‌سین استفاده شد. اسطوخودوس افراشته (lavandula stricta) از گونه های بومی ایران است که در مناطق جنوبی ایران به صورت خودرو رشد می کند و از آنجایی که یکی از روش های اصلاح گیاهان، ایجاد تنوع با القاء پلی‌پلوئیدی در گیاهان دارویی می‌باشد، این آزمایش با کاربرد کلشی‌سین در غلظت‌های 0، 0.05، 0.1، 0.2 و 0.4 درصد در زمان های 8، 16، 24 و 48 ساعت روی مریستم انتهایی در مرحله رشدی چهار برگی گیاه گلدانی در شرایط گلخانه ای اجرا شد. نتایج فلوسایتومتری نشان داد که پیک های به‌‌دست آمده در کلیه نمونه های دیپلویید و تیمارشده، به‌جز غلظت 0.4 درصد در مدت‌زمان 48 ساعت، همگی در یک محدوده قرار داشتند. همچنین اعداد حاصل از نرم‌افزار فلومکس میانگین اندازه ژنوم نمونه های شاهد دیپلویید را برابر 0.55 پیکوگرم و میانگین اندازه ژنوم نمونه تیمارشده با کلشی سین را در غلظت 0.4 درصد در مدت زمان 48 ساعت 0.73 پیکوگرم مشخص کرد. بقیه گیاهان تیمارشده در زمان و غلظت های متفاوت میانگین اندازه ژنوم 0.57 پیکوگرم را نشان داد. نتایج نشان داد که غلظت کلشی سین و مدت زمان اعمال تیمار بر کلروفیل کل و کارتنوئید تاثیر معنی داری نداشت ولی نتایج نشان داد که افزایش غلظت و مدت زمان اعمال کلشی‌سین باعث افزایش وزن هزاردانه بذر، وزن هزارپوشینه با بذر، فعالیت آنزیم های پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، کاتالاز و درصد و عملکرد اسانس گردیده است. باتوجه به نتایج به‌دست آمده می‌توان بیان داشت کلشی سین با غلظت 0.4 درصد و مدت زمان 48 ساعت قابلیت القا پلی‌پلوئیدی را دارد.

The effect of polyploid induction on morphophysiological changes and essential oil yield of Lavandula stricta

In this study, to investigate the effect of ploidy level changing on morphological and physiological traits and the amount of essential oil of Lavandula stricta as a Iranian native medicinal plant. In this experiment, gel containing colchicine at five concentrations (0, 0.05, 0.1, 0.2, and 0.4 %) and four times (8, 16, 24 and 48 h) in the final meristem in the fourleaf growth stage of the potted plant under greenhouse conditions. The results of flow cytometry showed that the genome size in all diploid and treated plants with colchicine were in the same range (0.55 and 0.57 pg, respectively), but, it was obtained 0.73 pg for treated plant with 0.4% colchicine in 48 hours and SEM images showed an increase in the density of glandular trichomes and stomata size in them. Also, the results showed that the concentration of colchicine and the time of treatment had no significant effect on chlorophyll and carotenoid, but increasing the concentration of colchicine and the application time increased the weight of 1000seed, weight of seed with cover, peroxidase, polyphenol oxidase, catalase and percentage and yield of essential oil. According to the obtained results, it can be stated that the application of colchicine at 0.4% for 48 hours has the ability to increase ploidy level of Lavandula stricta plant and increase medicinal value of this plant.