اثرات کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات کمی و کیفی اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa Officinalis L.)

در این تحقیق اثرگذاری کودهای آلی (اسبی، گوسفندی، گاوی، مرغی و ورمی‌کمپوست) و کود کامل شیمیاییnpk (20-20-20) بر میزان تولید اسانس و ترکیبات موثره اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال‌های زراعی 1398 و 1399 بررسی شد. بیشترین میزان اسانس (1.2-1.1 درصد) متعلق به تیمار کود کامل شیمیایی npkبود، لیکن مشاهده گردید که کودهای مرغی و ورمی‌کمپوست از لحاظ تولید اسانس در گروه مشابه با این کود قرار گرفتند. در اغلب موارد مشاهده شد که بیشترین مقادیر ترکیبات غالب اسانس از جمله میرسن، فلاندرن، لینالول، لیمونن، سیسبتااوسیمن، سیترونلال، ایزومنتون، نرول، سیترونلول، نرال، ژرانیول، ژرانیال، ژرانیل استات، ایکاریوفیلن و کاریوفیلن اکساید در گیاهان تحت تیمار با کود مرغی و ورمی‌کمپوست بوجود آمد. سه ترکیب سیترونلال، سیترونلول و ژرانیل استات از دسته مونوترپن‌های غیرحلقوی در تیمارهای مختلف بیش از 60 درصد اسانس را به خود اختصاص دادند. در هر دو سال انجام این تحقیق مشخص گردید که بالاترین ضرایب همبستگی بوجود آمده بین اسانس با مواد موثره لینالول، لیمونن، سیترونلول، ژرانیال و ژرانیل استات وجود داشت. به نظر می‌رسد کودهای آلی به دلیل افزایش جذب و تحلیل مواد غذایی، مقدار و ترکیبات اسانس را افزایش دادند.

The Effect of Organic and Chemical Fertilizers on Content and Composition of Essential Oil in Lemon balm (Melissa officinalis L.)

In this research the effects of organic and chemical fertilizers on essential oil content and composition of lemon balm were investigated. This research was conducted in completely block randomized design with 4 replications in 2019 and 2020. Treatments were organic fertilizers (from source of horse, sheep, cow, hen and vermicompost) and complete chemical fertilizer of NPK (202020). The most essential oil content was observed in chemical fertilizer that was the same group with vermicompost and organic fertilizer from source of hen. The most of essential oil composition were myrcene, phellandrene, linalool, limonen, cisbeta ocimene, citronellal, isomenthone, nerol, citronellol, neral, geraniol, geranial, geranyl acetate, ecaryophyllene, caryophyllene oxide. Citronellal, citronellol and geranyl acetate that are classified as non cyclic monoterpene, made more than 60% of essential oil content in all of treatments. In two years observed that the most significant correlation indexes were between essential oil content with linalool, limonen, citronellol, geranial and geranyl acetate. It seems that organic fertilizers increased the nutrient uptake and assimilation and consequently the amount and components of essential oil of the plant increased.