اثر تعدیل کنند گی پرولین، کیتوزان و مشتقات آن بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، شاخص‌های کلروفیل فلورسانس، ویژگیهای کیفی و عملکرد گوجه‌فرنگی گلخانه ی (Lycopersicon Esculentum Mill.) در شرایط کم آبیاری

اخیرا کاربرد ترکیبات زیستی جهت تعدیل اثرات تنش‌های محیطی در محصولات کشاورزی مورد توجه جهانی قرار گرفته‌ است. بدین منظور برای بررسی اثر تعدیل کنندگی برخی ترکیبات زیستی بر شاخصهای فلورسانس، رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای در شرایط کم آبیاری آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه هرمزگان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، کم آبیاری متوسط و شدید) به عنوان فاکتور اصلی ومحلول‌پاشی ترکیبات زیستی به عنوان فاکتور فرعی شامل شاهد (بدون کاربرد ترکیبات زیستی)، پرولین، کیتوزان و مشتقات nsuccinyl و n,odicarboxymethylate کیتوزان (به ترتیب nsc و noc) بودند. کاربرد ترکیبات زیستی در هر سطح آبیاری باعث افزایش میزان کلروفیل a، نسبت کلروفیل a به b، کارتنوئید و عدد اسپد در مقایسه با شاهد شد و بیشترین افزایش مربوط به ترکیب nsc بود. بیشترین مقدار fv/fm در شرایط کم آبیاری متوسط و شدید به ترتیب با کاربرد کیتوزان و nsc بدست آمد که نشان دهنده افزایش 22.4 و 21.8% در مقایسه با شاهد بود. بیشترین شاخص طعم (1.06) با کاربرد کیتوزان در شرایط کم آبیاری شدید به دلیل افزایش tss و ta بدست آمد. در بین ترکیبات زیستی nsc و کیتوزان بیشترین تاثیر را در بهبود عملکرد میوه داشت بطوری که محلول‌پاشی گوجه‌فرنگی با ترکیب nsc باعث افزایش عملکرد میوه در سطوح آبیاری شاهد، کم آبیاری متوسط و شدید به ترتیب به میزان 5.32، 17.91 و 33.24 درصد در مقایسه با شاهد شد. لذا با توجه به نتایج بدست آمده، در شرایط کم آبیاری، کیتوزان و مشتقات آن با کارایی بیشتری در مقایسه با پرولین می‌توانند اثرات تنش خشکی بر گوجه‌فرنگی را کاهش دهند.

Ameliorating effect of proline, chitosan and its derivatives on photosynthetic pigments, chlorophyll fluorescence indices, qualitative characteristics and yield of greenhouse tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) under deficit irrigation conditions

Nowadays, to ameliorate the effects of environmental stress on agricultural products, the use of biological compounds has drawn much attention. In order to investigate the ameliorating effect of some biological compounds on fluorescence indices, photosynthetic pigments and yield of greenhouse tomatoes under deficit irrigation conditions, a split plot experiment was conducted as a randomized complete block design in the research greenhouse of University of Hormozgan. The experimental factors included three irrigation levels (full irrigation as control, moderate and severe deficit irrigation) as the main factor and foliar application of different biological compounds (control, proline, chitosan and NSuccinyl (NSC) and N, O dicarboxymethylate chitosan (NOC)) as a subfactor. When biological compounds were applied, the amount of chlorophyll a, chlorophyll a/b, and carotenoids content were increased at each irrigation level as compared to the control, so that the highest increases in these traits were observed with NSC. In most cases, under severe deficit irrigation, the use of biological compounds increased the leaf proline content and the highest increase was observed with the foliar application of proline. Under moderate and severe deficit irrigation conditions the highest values of Fv/Fm were obtained with chitosan and NSC, respectively so that these two compounds caused 22.4 and 21.8% increase in Fv/Fm as compared to the control. The highest taste index (1.06) was observed with the use of chitosan in severe deficit irrigation condition due to increasing in fruit TSS and TA contents. Among the biological compounds, NSC and chitosan had the greatest improving effect on the tomato fruit yield. Thus, NSC foliar application increased fruit yield in control, moderate and severe deficit irrigation by 32.5, 91.17 and 24.33%, respectively. Therefore, according to these results, under deficit irrigation conditions, chitosan and its derivatives can reduce the effects of drought stress on tomatoes more efficiently than proline.